آیینه کاری گزیده ی کتاب: فرهنگ مهرازی / علی محمد رنجبر کرمانی / ندا رفیع زاده / بیژن سرشکی آنچه می‌توان در این زمینه گفت این است که پیدایش آن به زمان پادشاهی شاه عباس در 400 سال پیش برمی‌گردد که اکنون نمونه‌ای بازمانده از آن زمان سراغ نداریم. کهن‌ترین نمونه یافت شده در ایران آینه کاری‌های کاخ چهلستون اسپهان (اصفهان) است. در روزگار شاه عباس، بازرگانی ایران با اروپا گسترش یافت. از میان کالاهایی که به کشور می‌آوردند، جام‌های آینه بود که از شهر وِنیز می‌آمد. چون راه دور بود و ابزارهای ترابری آن روزگار ناجیز، تا رسیدن به ایران، شماری از جام‌های گرانبها می‌شکست. به جای دور ریختن آینه‌های شکسته، آنها را برای آذین درون ساختمان‌ها به کار بردند و کاخ‌های پادشاهی را به گونه‌ای تازه آراستند. پس از آن کم کم هنر آینه کاری با شیوه‌های گوناگون روایی (رایج) گشت. در روزگار قاجاریان به ویژه زمان پادشاهی ناصرالدین شاه هنر آینه کاری گسترش بیشتری یافت. و به ویژه هنرمندان شیرازی در زمینه نازک کاری‌ها، روی هم گذاردن شیشه‌های گوناگون ساده و رنگی، جام‌ها و گلبرگ‌های زیر آینه، نوآوری‌های فراوان پدید آوردند. گرچه آینه کاری هنری بود که از اروپا به ایران آمد، باری، هنرمندان ایرانی آن را «ایرانی» کردند و با گره سازی و گل و رویه‌های رنگی، به ویژه سرخ و زرین به آن چهره‌ای بومی دادند. از آینه کاری برای آذین آرامگاه امامزادگان بسیار بهره گیری شده است. در ایران آینه کاری آنچنان با گره سازی در هم آمیخته که می‌توان گفت بدون بهره گیری از گره سازی، آینه کاری هم پدید نمی‌آمد. گره‌هایی که بیشتر به کار رفته، هشت چهارلنگه، سایه روشن، مغاری، هشت تخمکدار و شش دور و… است. گاهی از گچ در آینه کاری نیز بهره گیری می‌شود، که در آن، زمینه بیشتر از آینه و گل و رویه‌ها از گچ برجسته هستند. زمینه‌های بزرگتر، کناره (حاشیه)بندی شده برجسته‌تر از زمینه باشد. گاهی نیز زمینه برجسته تراز کناره می‌شود. برای این کار نخست روی کار را با شمشه گیری از گچ دستی پر می‌کنند تا زیرکار از زمینه جدا شود. سپس تکه‌های آینه را با ملات گچ چسب‌دار در جای خود می‌چسبانند. در گذشته از گچ نرم با سریش یا شیره خرما بهره می‌بردند. گاه برخی تکه‌ها آنچنان کوچک است که به دست نمی‌آید و به نتچار با انگشت آغشته به گچ آن را سوار می‌کنند. زیر آسمانه‌های آینه کاری شده، بازتاب نور چلچراغ‌ها و شرشرها و لاله‌های رنگی بر رویه‌های خمیده، درخشش پرشکوه و بسیار زیبایی پدید می‌آورد که نشان دهنده هنرمندی سرشار آفرینندگان آن است. گزیده ی کتاب: مصالح شناسی سنتی / حسین زمرشیدی در سال‌های بعد هنر آیینه‌کاری در ابعادی بسیار خرد در سایر کارهای هندسی اسلامی به نام گره سازی در آیینه کاری پدیده‌ای جدید به وجود آمد که قطعات آینه در ابعاد کوچک بریده شده به وسیله ملات گچ با مخلوط سریشم گرم یا سریش به صورت معقعر یا محدب در پهلوی یکدیگر نصب شده‌اند. اثر تابش نور چهل‌چراغ‌ها و انعکاسات نوری به سطوح آیینه کاری نمای خاصی می‌بخشد. این هنر در دوران قاجاریه به سرحد کمال رسید و بسیاری از رواق‌ها و درون بقعه‌های اماکن متبرکه یا کاخ‌ها با زیباترین نوع آیینه کاری به شکل تزیینات، گره، گل و گیاه، و حتا زیباترین خط‌ها به وجود می‌آمد.
آهک بری / ساروج بری سپتامبر 23, 2020 توسط omidjavidani · Published سپتامبر 23, 2020 · Last modified سپتامبر 3, 2023
تنگ بری نوامبر 13, 2020 توسط omidjavidani · Published نوامبر 13, 2020 · Last modified سپتامبر 3, 2023
