ایرانیــــــــــــادبود

برترگزیده‌ تاریخ معماری ایرانزمین

برج قربان

مکان
فاصله
ویکی پدیا
تارنماهای وابسته:
کتاب‌های وابسته:
اخبار وابسته:
مقاله‌های وابسته:
پژوهشی باستان شناختی در بنای آرامگاهی «برج قربان» همدان
رضا نظری ارشد / محمود طاووسی / سوسن بیانی / جواد نیستانی
استان همدان در پهنه غربي کشور از جمله مناطقي است که بناهاي ارزشمندي را از دوران اسلامي در خود جاي داده است. بخش مهمي از اين آثار را آرامگاه ها و يادمان هاي تدفيني تشکيل مي دهند. يادمان معماري «برج قربان» در شهر همدان از آرامگاه هاي برجي شاخص دوران اسلامي است که تاکنون به گونه مطلوبي مطالعه نشده است. به همين منظور نگارندگان، بناي مزبور را از ديدگاه تاريخي، مزارشناسي و باستان شناختي مورد مطالعه و پژوهش قرار داده اند. برآيند اين مطالعات نشان دهنده آنست که بنا، مدفن يکي از مفاخر ديني صاحب نام عهد سلجوقي به نام «خواجه حافظ ابوالعلاي همداني» است و ساختمان مقبره در دوره ايلخانان احداث شده است. ويژگي خاص معماري اين بنا، کاربست نقشه دوازده ضلعي در داخل و بيرون آن مي باشد.

بررسی برج مقبره های دوره سلجوقی از نظر معماری پهنه شمالغرب ایران
ندا ژیان
در این مقاله سعی داریم درباره برج مقابر شمال غرب ایران دوره سلجوقی را مورد بررسی و کنکاش قرار می دهیم. در قرآن آیات مشخصی برای تدفین ذکر شده و دفن کردن مرده در خاک به عنوان یکی از اصول مهم شریعت مورد تاکید قرار گرفته است.از سوی دیگر برجسته کردن قبور و ساختن بنا بر روی آن نه تنها توصیه نشده بلکه بنظر می رسد در بسیاری از مذاهب اسلامی نهی نیز شده است.ساختن مقابر حداقل پس از سده دوم هجری در ایران رواج پیدا کرد و مفهوم مردگان با شان بالای مذهبی، در قالب ساختن مقابر باشکوه بر سر گوراولیای مذهبی و گاه شاهان رایج گردید. احداث مقابر در دوره سلجوقیان به عنوان یک بنای مذهبی، مانند سایر ادوار پیشین اسلامی و قبل از اسلام از اهمیت خاصی برخوردار بوده و مقابر و متعددی در حوزه حکومت سلاجقه بنا گردید که امروزه نمایانگر قسمتی از هنر باشکوه آن دوره است، معماری سلجوقیان حاوی ظرافت های تمدن گذشته ایران و تلفیقی از هنر ملت هایی که به تصرف و تسلط قوم غالب یعنی سلاجقه در آمده بودند. مقابرسلجوقی با پلان های متنوعی ساخته شده اند و اغلب با آجرکاری، کاشی کاری و گچبری تزیین گردیده اند. این تحقیق با روش تحلیلی، توصیفی ومقایسه ای و با توجه به اسناد کتابخانه ای به بررسی و معرفی مقابر و آرامگاه های شاخص شمالغرب ایران دوره سلجوقی مثل گنبد سرخ و مدور مراغه، سه گنبد ارومیه، برج قربان همدان و… می پردازیم.
اماکن مقدس با پیشینه نیایشگاه مهر
شهره جوادی
صخره ها و غارهای طبیعی، چارتاقی و اماکن غاری شکل زیرزمینی یا به اعتقاد بسیاری از نظریه پردازان و صاحب نظران مکان هایی در ارتباط با نیایش مهر (میترا) بوده اند وجود این اماکن در دل کوه و صخره یا در زیر زمین و غارها بازگشت به باورهای میترایی دارد که زاده شدن مهر از دل سنگ و صخر (یا طبق استوره ایران از نوری که از برهم خوردن دو صخره ایجاد شده (صاعقه) و سپس قربانی گاو در غار) بوده و نیایش ایزد در مکان هایی این چنین انجام می شده است. تاکنون مردم برجا مانده که در جوار غار، کوه، چشمه و درختان مقدس انجام می شود و بسیاری از آداب ایرانیان کهن را حفظ کرده است. از این رو می توان حضور باور و آیینی کهن را در گذر زمان شاهد بود و دگردیسی تفکر و رسوم ایرانی را در دوران اسلامی نیز پی گرفت. چنانکه امروز اغلب زیارتگاه های مسلمانان همانا نیایشگاه های دوران باستان بوده که تقدس خود را حفظ کرد، محل و مامن مردم و تکیه گاهی برای توسل و حاجت خواهی است.
نقش آثار معماری برج های ایران در پیدایش معماری معاصر ( نمونه موردی از برج قربان همدان در ایران، تا برج های دوقلوی مالزی )
حسین زندی
نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب بندی های متفاوت ارایه می شود و در دوره اسلامی از برج های بلند یادمانی، می توان با نقشه شمسه ای چند وجهی و به شکل سر باریک اشاره کرد. بدین ترتیب در این دوره، حرکت از مربع به طرف چند ضلعی و در نهایت، به دایره ختم می شود. در این مقاله نخست برج قربان در شهر همدان ( قرن 7م. ) برج رادکان قوچان استان خراسان رضوی (قرن 8م.) و منار جام ( 1194 م .) در ولایت غور افغانستان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نگارند در این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی، تحلیلی، مقایسه ای و تطبیقی و با استفاده از شواهدی که از نتیجه بررسی سیر تحول بناهای مذکور به دست آمد، به این نتیجه رسیدند که : معماری برج های دوقلوی مالزی نخست از منار قطب در طراحی بدنه سود جسته است. همچنین، در طراحی بدنه منار قطب از منار جام، برج قربان همدان و برج رادکان قوچان اقتباس شده است. شکل کلی پلان و نحوه طراحی بدنه برج های مذکور تاثیر این سیرتحول را در شکل و فرم بدنه برج های دوقلو به خوبی نشان می دهد. با توجه به اینکه طرح، ساخت و تزیینات برج ها از شاهکارهای معماری ایران بوده، این مقاله به بررسی تطبیقی پیدایش و تزیینات ریشه ای در برج های دوقلوی مالزی می پردازد.
بررسی معیارهای معماری زمینه گرا در بستر آرامگاه های معاصر شهر همدان
مازیار مسلمی / مهدی بخشی
تاریخ همدان که به شهر قدیمی و اولین پایتخت ایران زمین یعنی هگمتانه با بیش از سه هزار سال فرهنگ و تمدن می رسد، نمونه های فراوانی از معماری های کهن تا نوین این مرز و بوم را در دل خود جای داده و به یادگار گذاشته است؛ که یادمان ها و آرامگاه ها را می شود یکی از عمده ترین دسته بندی های بناهای معماری این کهن شهر از دیرباز تا امروز به شمار آورد و مصادیق درخشانی نظیر گنبد علویان، برج قربان، آرامگاه بابا طاهر، آرامگاه بوعلی سینا و …را می توان گواهانی صادق بر این مدعا دانست .با وجود پیش زمینه پر رنگ معماری های مونومانتال و یادمانی با ویژگی های تاریخی و فرهنگی در شهر همدان، که یکی از نمونه های برجسته و قوی آن در دوره معاصر را می توان آرامگاه بوعلی سینا شاهکار مرحوم مهندس هوشنگ سیحون به حساب آورد؛ ولی متاسفانه در دهه گذشته طراحی و احداث آرامگاه عین القضات همدانی (یکی از مشاهیر تابناک حکمت، فلسفه، ادبیات و عرفان این مرز و بوم ) بدون توجه لازم به زمینه های فرهنگی و تاریخی در لایه های طراحی معماری و ساختش، این پروژه را به اثری سطحی و بی هویت تنزل داد و سندی دردآور از عدم اهتمام متولیان ساخت و ساز شهری به معماری زمینه گرا را فرا روی ما گذاشت .در این مقاله به بررسی معیارهای معماری زمینه گرا در بستر شهر همدانبا مطالعه موردی و مقایسه دو پروژه معماری معاصر بنای آرامگاه بوعلی سینا با بنای کنونی آرامگاه عین القضات همدانی از جهات مکانی، اجتماعی، تاریخی، فرهنگی، هویتی، عملکردی، شکلی، مصالح ساخت، طراحی و نحوه اجرا، عوامل موثر شهری، زیست محیطی، اقلیمی و اقتصادی پرداخته و در راستای این پژوهش تلاش می شود به تبیین دقیق تر و باز تعریفی از معیارهای معماری زمینه گرا در بستر آرامگاه های شهر همدان دست یافت
سنجش اولویت در انواع روش های طراحی ساختارهای جدید،در زمینه های تاریخی بر رضایتمندی شهروندان:مطالعه موردی سایت تاریخی برج قربان همدان
شاهین شریفی / هانیه آج وند
هدف از طراحی در مجاورت محوطه های تاریخی هرچه که باشد نیازمند رعایت اصول و ضوابط خاص خود است.این پژوهش به منظور سنجش اولویت،در انواع روش های طراحی ساختارهای جدید در زمینه های تاریخی انجام گرفته است.هدف از این پژوهش سنجش اولویت و رتبه بندی،در انواع روش های طراحی در مجاورت ساختارهای جدید در زمینه های تاریخی می باشد که برای احداث مجتمع فرهنگی در سایت تاریخی«برج قربان» شهر همدان مورد ارزیابی قرار گرفته است.داده ها با نرم افزار SPSS تحلیل و با آزمون فریدمن رتبه بندی گردیده است. یافته ها سطح معنی داری آزمون را با مقدار صفر نشان می دهد به عبارتی،با توجه به خروجی های به دست آمده نتیجه نهایی از نظر شهروندان متفاوت است.از میان 7روش مختلف طراحی،روش های مرکب، تلفیق و تشابه به ترتیب موجب حصول بیشترین میزان رضایتمندی، در شهروندان می شود.در پایان دیاگرامی از مراحل و فرآیند طراحی،با توجه به اصول روش های طراحی تلفیق و تشابه ارائه گردیده است.
ارزیابی آسیب پذیری ساختمان های بنایی استفاده از دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمان های بنایی غیر مسلح موجود-مطالعه موردی برج قربان همدان
اکبر جمشیدی / امیر فرخی
ارزیابی آسیب پذیری و عملکرد لرزه ای ساختمان های قدیمی که هیچ گونه استانداردی در طراحی لرزه ای آن استفاده نشده است از آن جهت مهم و قابل توجه است که بیشتر این سازه ها در فهرست هایی نظیر فهرست آثار ملی ثبت شده و جزء آثار باستانی و فرهنگی میباشد. این ساختمن ها مصالح بنایی هستند در بیشتر آنها از آجر و ملاتهای خاصی نظیر ساروج و یا گل و آهک استفاده گردیده و بعضی از آنها نیز ممکن است خشتی باشند حفظ این ساختمان ها از نظر ملی برای هر کشوری مهم بوده و گام هایی برای حفظ آنها برداشته شده است به طور کلی آیین نامه ها و دستورالعمل های زیادی برای بهسازی و مقاوم سازی این نوع ساختمان ها ارائه شده است یکی از این روشها برای ارزیابی آسیب پذیر ساختمان های رایج روشی است که توسط دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمان های بنایی غیرمسلح موجود ارائه شده است در این مقاله سعی بر این است که با استفاده از این روش به بررسی ساختمان تاریخی برج قربان پرداخته و در نهایت با مقایسه نتایج با یک روش کیفی مشابه به تحلیل نتایج بپردازیم

مطالب مرتبط