حمام سلطان امیراحمد


این حمام  در حال حاضر در خیابان علوی، کوچه سلطان میراحمد قرار دارد. در راهنمای آثار تاریخی شهرستان کاشان، تاریخ ساخت این بنا سال 1092 هجری.ق ذکر شده است اما اهالی محلی آن را متعلق به دوره سلجوقیان می‌دانند. در بنا کتیبه تاریخ‌دار یافت نشده است. بانی و سازندگان حمام ناشناخته‌اند.
این بنا را در دوره قاجاریان مرمت گردیده و حمامی کوچک به آن افزوده‌اند. این بنا تا چند سال پیش دایر بوده و پس از چند سال تعطیلی، اداره میراث فرهنگی کاشان آن را مرمت کرده است.
بخش اعظم این بنا را حمام بزرگ تشکیل می‌دهد. این حمام مطابق معمول، شامل دو بخش سربینه و گرمخانه است. سربینه فضایی با قاعده هشت ضلعی است که هشت ستون آن را به دو فضای متفاوت تقسیم کرده است. فضای میانی محل تردد و عبور است و با سقف رسمی بندی مرتفع و مزینی پوشیده است؛ فضای پیرامون، که کف آن بالاتر است، محل کندن رخت و استراحت است، فضای میانی حوض هشت گوش در مرکز دارد و تزئینات معلقی در سقف. در میانه شمسه رسمی بندی سقف و بر بالای حوض، نورگیر بزرگی قرار دارد که نقوش کاشی بر گرداگرد آن بر زیبایی‌اش افزوده است. در بعضی فصول، با برداشتن گل‌جام‌های این نورگیر، دما و رطوبت هوای سربینه را تنظیم می‌کرده‌اند. فضاهای پیرامون سربینه سقف‌هایی کوتاه دارند. در این فضاها، غرفه‌هایی هست که مهم‌ترین آن‌ها دو غرفه روبه‌روی هم، با قاعده نیم هشت، در محور سربینه است. از غرفه‌ها و طاقچه‌های متعدد فضاهای پیرامون سربینه گوشه‌ها و فضاهای خصوصی‌تر پدید آمده است.
سقف و دیوارهای این قسمت آهک‌بری دارد. کاشی‌کاری گنبد میانی سربینه با ازاره کاشی این فضاست راه خروج از سربینه و ورود به گرم‌خانه، با دو چرخش نود درجه، از طریق میان در است. میان در به فضاهای خدماتی دیگر نیز راه دارد.
چهار ستون در میان گرم‌خانه آن را سه بخش کرده است. دو قسمت طرفین، که نسبتاً کوچک‌تر است  و هر یک حوضی در میان دارد، قاعدتاً به نشستن و استحمام اختصاص داشته و بخش میانی راه تردد و رسیدن به خزینه بوده است. درگاه خزینه حمام در میانه ضلع مقابل ورودی قرار دارد. طاق‌ها و تویزه‌های گرم‌خانه نیز آهک‌بری داشته که آسیب دیده است. دستگاه ورودی حمام سردری معظم دارد، با جلوخانی که به آن تشخص مضاعف بخشیده است. سردر پشت بغل‌های کاشی‌کاری شده و طاق یزدی ‌بندی و طاق‌نماهای مقرنس کاری دارد. گچ‌بری‌های بالای درگاه و دیگر قسمت‌های سردر بر ظرافت و زیبایی آن افزودهاست. هشتی حمام در پشت این سردر واقع است و سقفش رسمی بندی ساده و خوش تناسبی دارد. پس از عبور از این هشتی و گذر از دالانی با چرخش‌های متوالی، می‌توان به سربینه حمام راه یافت.
حمام کوچک ورودی ساده‌ای دارد. با عبور از دالان، می‌توان وارد سربینه شد. سربینه فضایی با قاعده هشت و نیم هشت است سکوهایی در پیرامون آن قرار دارد و طاقی رسمی بندی آن را می‌پوشاند. تزئینات سقف و ازاره این سربینه با تزئینات سربینه حمام بزرگ شباهت کامل دارد. گرم‌خانه و دیگر قسمت‌های این حمام احتمالاً در دوره اخیر تغییراتی یافته و صورت اصلی خود را از دست داده است.

مطالب مرتبط