قلعه والی



مـــــکانفرهنگنامه‌هاتارنمـــــــاهاکتاب‌هاپایان نامه‌هامقــــــاله‌هافیـــــلم‌هااخبارتاریخ تطبیقی


فرهنگنامه ها

آبادیس

دهخدا

کمتر


مقاله ها

آسیب شناسی و طرح مرمت معماری ضرورتی در جهت حفاظت و پایداری بناها و بافت های تاریخی نمونه موردی:بناهای تاریخی قلعه والی ایلام
حامد نوری نژاد / فرزاد مافی / ارض الله نجفی

فرسودگی یکی ازمهمترین مسائل مربوط به فضایشهری روستایی و کالبد یک ساختمان است که باعث بی سازمانی عدم تعادل عدم تناسب و بی قوارگی میشود فرسودگی عاملی است که باکاهش عمر اثروبا شتابی کم و بیش تند باعث حرکت به سوی نقطه پایانی اثرمیگردد این فرسودگی با عوامل مخل و اسیب رسان همراه بوده که بیشترین تاثیرات را برروی کالبد می گذارد درمحیطهای شهری و روستایی بناها و بافت های با ارزش قدیمی وجود دارد که با این عوامل اسیب رسان درگیر هستند و مداخلات درجهت جلوگیری ازعامل تخریب به دو صورت امکان پذیرمیگردد مداخله درقسمتی ازپیکره بنا و تغییر درروند تاثیر گذاری پدیده ها و عوامل فرساینده دربنای قلعه والی عواملی طبیعی و انسانی موجب ایجاد عدم تعادل گردیده است که این امر اسیب ها و عارضه هایی را موجب شده ازطرفی عدم توجه به مرمت های اصولی و فنی درسطوح مختلف نیز موجب بدقوارگی های دربنا گردیده است که دراین پژوهش به اسیب های وارده و عوامل مخل دربنا پرداخته میشود تا بتوان راه کارهایی را درباب طرح مرمت ارایه نمود و ازتخریب قسمت های مختلف بنا جلوگیری به عمل آورد بنابراین به بررسی اسیب ها و ارایه درمان آن دربنای قلعه دراین نوشتار می پردازیم

الگوهای طراحی معماری قلعه های استان ایلام در دوره قاجار با تاکید بر الگوهای رفتاری
جمال الدین سهیلی / زینب صالحی

استان ایلام دارای آثار تاریخی فراوانی است که قلعههای گونهای از این آثار است و با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی این منطقه از تنوع بیشتری و ویژگی های معماری خاصی برخوردارند. این مقاله به دنبال یافتن سبک غالب، الگوهای طراحی و شاخصه های بارز مشترک بین قلعه های دوره قاجار در استان ایلام است. پرسش اصلی این است که آیا مفاهیم اجتماعی- سیاسی، فرهنگی و بومی در شکل گیری عملکردها و فضاها و روابطشان در قلعه ها موثر بوده است یا خیر؟ بر این اساس به دنبال تحقیق و مطالعه سبک و شیوه زندگی مردم در آن زمان، معماری بومی، و شرایط اجتماعی-سیاسی و فرهنگی آن دوران است. چارچوب نظری تحقیق بر ویژگی های طراحی معماری مشترک قلعه ها استوار است. روش تحقیق تاریخی- تفسیری است و روش استدلال، این پژوهش قیاسی است. اطلاعات به دو شیوه اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که این نوع بناها که در اقلیم های متفاوتی و با شکل ظاهری نسبتا متفاوت بنا شده اند و کاربری تقریبا مشابهی داشته اند؛ الگوهای مشترکی در طراحی آنها لحاظ شده که تا حدود زیادی متاثر از الگوهای رفتاری گذشته بوده است. در این باره میتوان به الگوهای طراحی زیر اشاره کرد: نوع و سبک ورودی ها، نوع پلان و روابط فضایی، جا نمایی برخی فضاها از قبیل سرویسهای بهداشتی و اتاق های شاه نشین و….، تناسب فضاهای ساخته شده و فضاهای باز، همخوانی و پیروی از سبک تزیینهای دوره قاجار وکاربری قلعه ها که همه این بناها از نوع قلعه های دشتی با کاربری قلعه های دارالاماره هستند.
faen


اندیشه های معماری در طراحی بنای قلعه والی
علیرضا خضریان / سلمان شریفی

ساده ترین شکل تعریف، یک قلعه یک عمارت شخصی مستحکم می باشد که اغلب آن را به عنوان منطقه مستحکم شخصی یک مالک یا نجیب زاده به شمار می آورند. در طول بیش از 900 سالی که قلعه ها ساخته شده اند، سازه قلعه ها اشکال و ویژگی های مختلفی را به دست آورده اند. قلعه ها همچنین به عنوان مرکز فرماندهی ونشانه قدرت نیز به کار می رفتند. قلعه های شهری برای کنترل مردم محلی و راه های مهم حمل و نقلی مورد استفاده قرار می گرفتند، قلعه های روستایی نیز اغلب در کنار عواملی مانند آسیاب ها و زمینهای حاصل خییزی ساخته می شدند که برای زندگی در اجتماع مناسب بودند. تا آواخر سده 12 ام، قلعه ها به طور کلی برج های معدودی داشتند، یک دروازه با ویژگی های تدافعی کمتر مانند درزپیکان یا یک در مشبک، یک برجک دفاعی بزرگ اغلب به شکل مکعب مربع و بدون درز پیکان، و شکل قلعه به وسیله طبیعت زمین معین می شد. طراحی قلعه ها یکسان نبود، ولی ویژگی هایی وجود داشت که می توان آنها را در یک قلعه معمولی در اواسط سده 12 ام پیدا نمود. در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از منابع مکتوب و کتابخانه ای و همچنین بازدیدهای میدانی به بررسی معماری قلعه والی مستقر در استان ایلام که مربوط به دوره قاجاریه است بپردازیم.


بررسی اثرات اجتماعی- فرهنگی توسعه‌ی گردشگری شهری ایلام
پاکزاد آزادخانی / جعفر حسین زاده / آذین سلیمی باوندپور

گردشگری، پیش از آنکه یک صنعت و فعالیت اقتصادی باشد، پدیده­ای فرهنگی است و نقش مهمی در ایجاد تغییرات فرهنگی ایفا می‌کند. در این تحقیق تلاش شده­است تا اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهری ایلام از دیدگاه ساکنان و گردشگران ورودی به شهر ایلام مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. جامعۀ آماری این تحقیق، جامعۀ میزبان و گردشگران ورودی به شهر ایلام است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای هر دو جامعه 700 نفر در نظر گرفته‌شد. اطلاعات به شیوۀ میدانی و با استفاده از پرسش‌نامه جمع­آوری گردید. پرسش‌نامۀ مورد استفاده در این پژوهش، محقّق­ساخته است که روایی آن به­‌وسیلۀ استادان و متخصصان تأیید شده و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0/873 محاسبه‌ شده‌است. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون­های کای‌اسکور، همبستگی اسپیرمن و تحلیل عاملی تأییدی در نرم­افزار SPSS انجام ‌شد. نتایج نشان داد که توسعۀ گردشگری شهر ایلام، در تغییرات اجتماعی و فرهنگی تأثیر معناداری داشته و بین توسعۀ گردشگری و افزایش تغییرات فرهنگی و اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد؛ همچنین، پنج عامل افزایش روابط اجتماعی و برقراری ارتباط مناسب در میان شهروندان، شناخته شدن شهر در سطح منطقه، افزایش سرخوردگی و کاهش اعتماد به نفس ساکنان، تغییر الگوی صمیمیت بین ساکنان شهر و ازدحام و شلوغی به‌ عنوان اثرات اجتماعی- فرهنگی در شهر ایلام شناسایی شد.


بررسی و تحلیل شورش مردم ایلام در سال 1308 ه‍.ش.
مرتضی اکبری

حوادث، رویدادها، جریان‌های سیاسی و نظامی زیادی در تاریخ ایلام وجود داشته است که نیاز به پژوهش مستقل دارند. یکی از این حوادث، شورش مردم ایلام در سال 1308 ه‍.ش. علیه دولت مرکزی است که تاکنون به صورت پراکنده در کتاب‌ها و اقوال شفاهی به آن پرداخته شده؛ اما هنوز پژوهشی مدون، مستقل و نظام‌مند در این زمینه انجام نگرفته است؛ از این رو، این حادثۀ تاریخی به یک بررسی و تجزیه و تحلیل خاص نیاز داشت تا آن را از ابعاد گوناگون بررسی کند و به تبیین دلایل، چگونگی و نتایج این رویداد بپردازد. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفت و با استفاده از کتاب‌ها، تاریخ شفاهی، سایت‌های معتبر اینترنتی و مقالات موجود، درصدد پاسخ به این پرسش‌ها برآمد که 1. شورش مردم ایلام چه دلایلی داشته است؟ و 2. علل شکست زودهنگام این شورش چه بوده است؟ نتایج این پژوهش نشان داد که عدم اطلاع مردم از اقتدار دولت مرکزی، تبعیت مردم این منطقه از شورش ایلات استان‌های همسایه، تحریک مردم توسط بازماندگان غلامرضاخان والی، افزایش مالیات‌گیری و چگونگی وصول آن و … از جمله دلایل شورش بوده و ورود نیروهای کمکی نظامی دولتی برای سرکوب شورشیان، سرد شدن هوا، عدم همراهی برخی از ایلات با شورشیان و مقاومت نیروهای محاصره‌شده در قلعۀ والی را می‌توان از دلایل شکست شورش برشمرد.



بهینه سازی مصرف انرژی در معماری بومی؛ مورد پژوهی: قلعه والی ایلام
شمس الله فتاحی / سمانه روستایی

محیط مصنوع و انسان ساخت، اثرات منفی و مثبتی بر کره زمین میگذارد. یکی از مصنوع های در جنبهای، ساخت و ساز بناهایی برای زندگی مردم است که توسط معماران انجام گرفته و همزمان آثار منفی و مثبتی را با خود دارد؛ برای مثال ماوا گرفتن آدمی در آن از اثرات مثبت و دخالت و تغییر در سیستم کره خاکی از اثرات منفی به شمارمیرود. هیچکدام را نمیتوان صرف نظر کرد، چاره در آن است که برهمکنشهای نامطلوب را کم و نتایج مثبت را افزایش داد. صرفه جویى در مصرف انرژى مبحث جدیدى در سطح جهانى نیست . اما در ایران به خصوص در بخش ساختمان اهمیت موضوع به تازگى روشن شده و اقداماتى اولیه در این راستا آغاز شده است. قلعه والی یکی از بناهای مهم فرهنگی – تاریخی استان است که به دوران قاجاریه می رسد و در شمار آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. وجود نرده های مشبک آجری به رنگ فیروزه ای، تراس های سرپوشیده ضلع جنوبی همراه با پنجره های مشبک با شیشه های الوان، اورسی های قلعه، ستون های دایره ای، سرستون منقش در ایوان، قوس های کمانی و تزیینی و کاربندی بالای آن با کاشی های رنگی، درختان بلند و کهنسال کاج و حوض مستطیل شکل در صحن جلوی قلعه از بارزترین ویژگی های معماری این اثر منحصر به فرد می باشد. هدف از این پژوهش بررسی معماری قلعه والی و تاثیر آن بر مصرف انرژی در ساختمان آن می باشد. روش تحقیق تاریخی تفسیری می باشد. نتایج نشان داد که نوع مصالح استفاده شده در قلعه والی ایلام و همجواری های مناسب کاربری های مجاور قلعه نقش زیادی در مصرف انرژی در قلعه والی ایلام دارد

پرتوهای تلاش: شهرهای ایرانی معرفی و نقد
سید مهدی موسوی نیا

“در ادامه،به معرفی و توضیح شهرهای تاریخی استان‌ها می‌پردازد که در زیر به اختصار به آن‌ها اشاره می‌کنیم: استان آذربایجان شرقی: بعد از توضیح موقعیت جغرافیایی استان آذربایجان شرقی و نقش آن در تاریخ فرهنگی و سیاسی ایران،به شهرستان بستان‌آباد و قرار گرفتن آن در محل شهر تاریخی اوجان(براساس سفرنامه‌های اوایل اسلام و کتاب‌هایی‌ نظیر نزهه القلوب حمد الله مستوفی)و غار آغ‌بولاق اشاره می‌شود. استان ایلام: در این بخش با آثار ارزشمند این استان باستانی آشنا می‌شویم که عبارتند از:کاخ فلاحتی،مجموعه‌ی کاخ قلعه والی،قلعه‌ی قیران،تپه‌ی ورده‌ کبود،سنگ نوشته‌ی آشوری گل‌گل،سنگ نوشته‌ی تنگه‌ی قوچعلی، سنگ نوشته‌ی تخت خان،سنگ نوشته‌ی قلعه‌ی والی،و همچنین کوه‌ اهوران،کوه بانکول،کوه شره زول،دره‌ی ییلاقی هفتاد میشخاص،و ایجاد بازار در روستاهای همجوار به عنوان محلی‌ برای مبادله و عرضه‌ی محصول و کالا احتمالا نخستین پیش‌نمونه‌ی شهر را ایجاد کرد شهرهای ایرانی گورستان‌های کان گنبد و چنار. در پایان نیز با بنادر و مکان‌های تاریخی وگردشگری این منطقه آشنا می‌شویم که عبارتند از:بندر پدیده‌ی مهم شهرنشینی و شهرسازی در ایران و شناخت‌ و معرفی بافت‌های شهری و چگونگی دگرگونی‌های آن با توجه به تمامی جنبه‌های امر،براساس پایه‌های علمی، کاری است که مدت زیادی از آن نمی‌گذرد شهرهای ایرانی جاسک(کوه بشاگرد،رودخانه‌ی جگین)،بندر لنگه(عمارت فکری،قلعه‌ی‌ لشتان،شهر باستانی گنگ)،جزیره‌ی قشم(قلعه‌ی پرتغالی‌ها)،جزیره‌ی‌ کیش(خانه‌ی اعیانی،شهر زیرزمینی کاریز)،جزیره‌ی هرمز(قلعه‌ی‌ پرتغالی‌ها)،و جزیره‌ی میناب(پنج‌شنبه بازار). استان سیستان و بلوچستان: جایگاه ویژه‌ی این منطقه در تاریخ و اساطیر ایران بر کسی پوشیده نیست و نویسنده نیز ضمن اشاره به این مطلب،به معرفی شهرهای چابهار،زابل و زاهدان می‌پردازد و برخی مکان‌های تاریخی این استان را معرفی می‌کند که‌ عبارتند از:میل قاسم‌آباد،شهر سوخته،شهر باستانی زرنج،دهانه‌ی غلامان‌ (زابل)،قلعه‌ی سام،قلعه‌ی تیمور،کاروانسرای رباط شورگز،مسجد شاه علی‌ و زیارتگاه ملک سیاه(زاهدان).”

پژوهشی در قلعه والی
آرش لشگری

تاثیرمعاصرسازی ومرمت بناهای تاریخی برجذب توریست نمونه موردی قلعه والی ایلام
ابراهیم مرادی / خداکرم مظاهری / مهرداد ایدی / سمیه باسره

استان ايلام باوجود آثار تاريخي وفرهنگي فراوان شرايط بسيارمطلوبي را درجذب گردشگران دارا مي باشد قلعه والي ازبناهي دوران قاجار مي باشد كه درشهرستان ايلام قراردارد اين قلعه داراي معماري سنتي بوده و تزئينات آن معرف معماري دوران قاجار است هدف ازاين پژوهش معرفي قلعه والي و بررسي تاثير معاصرسازي بربناهاي تاريخي است روش تحقيق توصيفي تحليلي بوده و جمع آوري اطلاعات بصورت كتابخانه اي اينترنتي و مطالعات ميداني مي باشد دراين پژوهش بعدازمعرفي محدوده مطالعاتي و قلعه والي اقداماتي صورت گرفته درجهت معاصرسازي و رمت تشريح و با ارايه آماربازديد كنندگان درچندسال اخير تاثير اين اقدامات بربناي موردنظر بررسي شدها ست نتايج حاصل ازپژوهش گوياي اين است كه اقدامات معاصرسازي دربرنامه اي بلندمدت ميتواند باعث افزايش ميزان بازديد كنندگان و به تبع آن رونق صنعت گردشگري دراستان شود



تحلیل و بررسی معماری قلعه های دوره قاجاریه در ایران؛ نمونه مورد مطالعه قلعه والی در استان ایلام 
سید مهدی رسولی / حامد احمدی

از آنجا که میدانیم معماری ایرانی همواره از اولین و کامل ترین نوع معماری از ابتدا تا به حال بوده است و در بعضی منابع ایران را به عنوان اولین سکونتگاه بشر می‌دانند. کشور ایران به لحاظ موقعیت استراتژیکی خاورمیانه و منابع طبیعی فراوان، همواره مورد تهاجم دیگر کشورها قرار گرفته است. از این رو معماری ایرانی مملو از انواع مختلفی قلعه می‌باشد، که به چند مدل دشتی و کوهستانی، و به منظورهای حکومتی، نظامی، دفاعی، امنیتی، کاخ و سکونتی احداث شده‌اند. مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری بافت های تاریخی، حکایت از نظم دقیق و حساب شده در این عناصر می باشد. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب گذشته، نسل به نسل منتقل شده و به دوره ی قاجاریه رسیده است که این نشان دهنده هماهنگی بافت تاریخی در عناصر و تشکیلات ساخت و ساز بناها و به خصوص قلعه‌ها است. معماری دوره قاجار، هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ زیباشناسی، از غنای اصیل معماری ایرانی برخوردار بوده است. معماری قلعه والی در استان ایلام از عوامل فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و هنری عصر خود بی‌نصیب نبوده و نمود عینی این اثرگذاری، در تاروپود معماری قلعه از جمله در طراحی، پلان، تزیینات هنری و… قابل مشاهده است. به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد که با وجود برخی تأثیرگذاری معماری غرب در دوره قاجاریه، کماکان معماری این عمارت بر پایه اصول بنیادین معماری ایرانی مانند اصل درونگرایی، محرمیت و توجه به هنرهای اصیل ایرانی مانند تزیینات آجرکاری، کاشی کاری و نیز ساخت و احداث حوض خانه‌ها و ارسی‌ها و… استوار بوده است.

قلعه پوراشرف و تاسیسات جانبی
صدرالله اسد بیگی


نمادهای اسلامی در ایلام و مهران
سهراب مروتی

“(مقدسی، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ص 333) اینگونه بود که در شهرهایی مانند مشهد و قم و اماکن مقدس شیعه در عراق، مقبره ائمه (ع) و افراد خاندان آنان، مورد توجه خاص قرار گرفت و منتهای هنرمندی و توجه در ساختن و تزیین آنها به عمل آمد و در سرتاسر خاک ایران هزاران امام زاده به عنوان عمل ثواب ساخته شد، قبر عرفا و مقدسین برجسته، محل مراکز روحانی و مناطق مختلف گردید. (4) یاقوت حموی نوشته است: «ده بالا روستایی در ماسبذان در ناحیه جبال نزدیک بندینچین است و در آنجا قبر خلیفه مهدی و قتلأه او قرار دارد و عده‌ای خدام وابسته به آن هستند و مقرری دریافت می‌کنند و در سال 564 هجری المستر شد بقعه را توسعه داد و پول زیادی میان ساکنین آنجا پخش نمود. بر طبق سنگنوشته‌ای، که در زیارتگاه وجود دارد بنای آن به زمان قاجار برمی‌گردد، متن آن چنین است: «هوالله، بسم‌الله الرحمن الرحیم تاریخ ساختن گنبد مطهر و صحن امامزاده واجب التعظیم سیدحسن علیه‌الرحمه حسب الامر جناب جلابم‌آب اجل الکرم غلامرضا خان والی کل لرستان فیلی سردار اشرف 1326 ماموریت محمدغلام» کتبیه دیگری که در بقعه قرار دارد حاکی از آن است که والیان لرستان احترام فوق‌العاده‌ای برای صاحب مقبره قائل بودند. این بنا همانند دیگر بناهای نوساز استان، از یک چهارطاقی تشکیل شده است، که گنبدی دوپوش بر روی آن قرار گرفته و شبستانی با هشت گنبد کوچک‌تر، اطراف آن‌را احاطه کرده است.”


مرزبان سرزمین الام، حسینقلی خان ابوقداره (سردار اشرف) 
روح الله راجیوند

“حسینقلی خان فرزند بزرگ حیدر علی خان بود که علیه پدر خود دست به اقداماتی زد و مجبور شد از خشم پدر به نواحی بین‌النهرین پناه ببرد و در آنجا به صورت متواری زندگی کند اما مرگ حیدر علی خان و تسلط عباس خان(برادر حیدر علی خان)بر ده بالا باعث شد که به مقر حکومت پدر خود در ده بالا برگردد و عموی خویش را متهم به دستبرد در اموال پدر و تعدی به حرم او سازد اما قدرت مقابله با عموی خود را نیافت و مجددا بسوی خانقین و مندلی فراری شد در این زمان که خاندان والی بر اثر دسیسه‌های درون خانوادگی و نزاع داخلی از هم پاشیده شده بود لطفعلی خان بالاوند 1 که در منطقه هلیلان نفوذ و اقتدار بهم زده بود و با عباس خان عموی حسینقلی خان خصومت داشت از فرصت استفاده کرد و گویا لطفعلی خان که در این زمان سودای تسلط بر مناطق پشتکوه را در سر می‌پرورانده است به طرفداری از حسینقلی خان فرزند متواری حیدر علی خان پرداخت. سپاهیان عثمانی دست به حملات مکرری زدند و حسینقلی خان نیز پس از تسلط بر کل پشتکوه و ایجاد امنیت داخلی به دفاع از مرزهای غربی خطه لرستان پرداخت و با قدرت شمشیر نیروهای عشیره‌ای خود، بارها تا دروازه‌های بغداد پیش رفت و بیشتر طوایف متجاوز عرب را سرکوب کرد و تسلط خود را بر اراضی صیفی و ملخطاوی و باغشاهی استحکام بخشید و حملات متعدد سربازان عثمانی برای تصرف این مناطق به آتش کشیدن مزارع این منطقه را دفع کرد، به طوری که قسمت بایگانی اسناد وزارت امور خارجه در مناسبات با عثمانی مملو از شکایات دولت عثمانی به اولیای دولت ایران از تجاوزات اتباع حسینقلی خان ابو قداره است.”


مطالعه تطبیقی ساختارفضایی، علل شکل گیری و الگوی پراکنش قلاع قاجاریه و اوایل پهلوی دره شهر، استان ایلام
آرش لشکری / اکبر شریفی نیا

بناهای قاجاریه و اوایل پهلوی شهرستان دره شهر از استان ایلام، از جمله آثاری است که بازنمودی از تحولات سیاسی و اجتماعی این دوران را در خود منعکس می سازند. هدف از این پژوهش بررسی و مطالعه تطبیقی ساختار فضایی-کالبدی قلاع پوراشرف، میرغلام هاشمی و قلعه جهانگیرآباد، علل شکل گیری و الگوی پراکنش آن ها است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با انجام مطالعات میدانی و کتابخانه ای بر آن است، ضمن مطالعه عناصر معماری هر یک از بناهای فوق الذکر، وجه تسمیه هرکدام از این بناها را متناسب با ساختار فضایی-کالبدی آن ها مورد بازبینی مجدد قرار دهد. پرسش های اصلی پژوهش عبارت انداز: 1) علت وجودی، الگوی پراکنش این بناها در منطقه دره شهر چیست؟ 2) ساختار فضایی-کالبدی این بناها چگونه است؟ 3) بر اساس ساختار فضایی-کالبدی بناهای مورد مطالعه، آیا ذکر نام قلعه برای تمامی این آثار، قابل توجیه است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد، ساخت بناهای مورد مطالعه در شهرستان دره شهر بر حسب مقتضیات زمان، ابتدا بر اساس ضرورت نظامی و امنیتی و سپس به دلایل سیاسی و اجتماعی بوده است. این بناها در مناسب ترین نقاط جغرافیایی و در ارتباط با امور کشاورزی و امور مالیاتی تعیین مکان گردیده اند. از سویی دیگر، بر طبق مطالعات معماری و باستان شناسی به عمل آمده، به غیر از بنای قلعه پوراشرف که برحسب ضرورت نظامی و امنیتی ساخته شده است، بناهای میرغلام هاشمی و جهانگیرآباد، خانه هایی اربابی هستند که در اوایل دوره پهلوی به دلایل سیاسی و اجتماعی ساخته شده اند. از نظر استقراری، قلاع ایران نسبت به وضع طبیعی محل و مصالح موجود در آن جا به اشکال مختلفی ساخته شده اند.



کمتر


تاریخ تطبیقی


دانستنی ها




فرهنگنامه ها

آبادیس

دهخدا

کمتر




پایان نامه ها

بررسی قلعه های قاجاریه در استان ایلام
رویا ارجمندی


جغرافیای تاریخی منطقه ایلام از آغاز تا پایان سلسله پهلوی
نورالدین نعمتی

کمتر


مقاله ها

آسیب شناسی و طرح مرمت معماری ضرورتی در جهت حفاظت و پایداری بناها و بافت های تاریخی نمونه موردی:بناهای تاریخی قلعه والی ایلام
حامد نوری نژاد / فرزاد مافی / ارض الله نجفی

فرسودگی یکی ازمهمترین مسائل مربوط به فضایشهری روستایی و کالبد یک ساختمان است که باعث بی سازمانی عدم تعادل عدم تناسب و بی قوارگی میشود فرسودگی عاملی است که باکاهش عمر اثروبا شتابی کم و بیش تند باعث حرکت به سوی نقطه پایانی اثرمیگردد این فرسودگی با عوامل مخل و اسیب رسان همراه بوده که بیشترین تاثیرات را برروی کالبد می گذارد درمحیطهای شهری و روستایی بناها و بافت های با ارزش قدیمی وجود دارد که با این عوامل اسیب رسان درگیر هستند و مداخلات درجهت جلوگیری ازعامل تخریب به دو صورت امکان پذیرمیگردد مداخله درقسمتی ازپیکره بنا و تغییر درروند تاثیر گذاری پدیده ها و عوامل فرساینده دربنای قلعه والی عواملی طبیعی و انسانی موجب ایجاد عدم تعادل گردیده است که این امر اسیب ها و عارضه هایی را موجب شده ازطرفی عدم توجه به مرمت های اصولی و فنی درسطوح مختلف نیز موجب بدقوارگی های دربنا گردیده است که دراین پژوهش به اسیب های وارده و عوامل مخل دربنا پرداخته میشود تا بتوان راه کارهایی را درباب طرح مرمت ارایه نمود و ازتخریب قسمت های مختلف بنا جلوگیری به عمل آورد بنابراین به بررسی اسیب ها و ارایه درمان آن دربنای قلعه دراین نوشتار می پردازیم

الگوهای طراحی معماری قلعه های استان ایلام در دوره قاجار با تاکید بر الگوهای رفتاری
جمال الدین سهیلی / زینب صالحی

استان ایلام دارای آثار تاریخی فراوانی است که قلعههای گونهای از این آثار است و با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی این منطقه از تنوع بیشتری و ویژگی های معماری خاصی برخوردارند. این مقاله به دنبال یافتن سبک غالب، الگوهای طراحی و شاخصه های بارز مشترک بین قلعه های دوره قاجار در استان ایلام است. پرسش اصلی این است که آیا مفاهیم اجتماعی- سیاسی، فرهنگی و بومی در شکل گیری عملکردها و فضاها و روابطشان در قلعه ها موثر بوده است یا خیر؟ بر این اساس به دنبال تحقیق و مطالعه سبک و شیوه زندگی مردم در آن زمان، معماری بومی، و شرایط اجتماعی-سیاسی و فرهنگی آن دوران است. چارچوب نظری تحقیق بر ویژگی های طراحی معماری مشترک قلعه ها استوار است. روش تحقیق تاریخی- تفسیری است و روش استدلال، این پژوهش قیاسی است. اطلاعات به دو شیوه اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که این نوع بناها که در اقلیم های متفاوتی و با شکل ظاهری نسبتا متفاوت بنا شده اند و کاربری تقریبا مشابهی داشته اند؛ الگوهای مشترکی در طراحی آنها لحاظ شده که تا حدود زیادی متاثر از الگوهای رفتاری گذشته بوده است. در این باره میتوان به الگوهای طراحی زیر اشاره کرد: نوع و سبک ورودی ها، نوع پلان و روابط فضایی، جا نمایی برخی فضاها از قبیل سرویسهای بهداشتی و اتاق های شاه نشین و….، تناسب فضاهای ساخته شده و فضاهای باز، همخوانی و پیروی از سبک تزیینهای دوره قاجار وکاربری قلعه ها که همه این بناها از نوع قلعه های دشتی با کاربری قلعه های دارالاماره هستند.
faen


اندیشه های معماری در طراحی بنای قلعه والی
علیرضا خضریان / سلمان شریفی

ساده ترین شکل تعریف، یک قلعه یک عمارت شخصی مستحکم می باشد که اغلب آن را به عنوان منطقه مستحکم شخصی یک مالک یا نجیب زاده به شمار می آورند. در طول بیش از 900 سالی که قلعه ها ساخته شده اند، سازه قلعه ها اشکال و ویژگی های مختلفی را به دست آورده اند. قلعه ها همچنین به عنوان مرکز فرماندهی ونشانه قدرت نیز به کار می رفتند. قلعه های شهری برای کنترل مردم محلی و راه های مهم حمل و نقلی مورد استفاده قرار می گرفتند، قلعه های روستایی نیز اغلب در کنار عواملی مانند آسیاب ها و زمینهای حاصل خییزی ساخته می شدند که برای زندگی در اجتماع مناسب بودند. تا آواخر سده 12 ام، قلعه ها به طور کلی برج های معدودی داشتند، یک دروازه با ویژگی های تدافعی کمتر مانند درزپیکان یا یک در مشبک، یک برجک دفاعی بزرگ اغلب به شکل مکعب مربع و بدون درز پیکان، و شکل قلعه به وسیله طبیعت زمین معین می شد. طراحی قلعه ها یکسان نبود، ولی ویژگی هایی وجود داشت که می توان آنها را در یک قلعه معمولی در اواسط سده 12 ام پیدا نمود. در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از منابع مکتوب و کتابخانه ای و همچنین بازدیدهای میدانی به بررسی معماری قلعه والی مستقر در استان ایلام که مربوط به دوره قاجاریه است بپردازیم.


بررسی اثرات اجتماعی- فرهنگی توسعه‌ی گردشگری شهری ایلام
پاکزاد آزادخانی / جعفر حسین زاده / آذین سلیمی باوندپور

گردشگری، پیش از آنکه یک صنعت و فعالیت اقتصادی باشد، پدیده­ای فرهنگی است و نقش مهمی در ایجاد تغییرات فرهنگی ایفا می‌کند. در این تحقیق تلاش شده­است تا اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهری ایلام از دیدگاه ساکنان و گردشگران ورودی به شهر ایلام مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. جامعۀ آماری این تحقیق، جامعۀ میزبان و گردشگران ورودی به شهر ایلام است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای هر دو جامعه 700 نفر در نظر گرفته‌شد. اطلاعات به شیوۀ میدانی و با استفاده از پرسش‌نامه جمع­آوری گردید. پرسش‌نامۀ مورد استفاده در این پژوهش، محقّق­ساخته است که روایی آن به­‌وسیلۀ استادان و متخصصان تأیید شده و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0/873 محاسبه‌ شده‌است. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون­های کای‌اسکور، همبستگی اسپیرمن و تحلیل عاملی تأییدی در نرم­افزار SPSS انجام ‌شد. نتایج نشان داد که توسعۀ گردشگری شهر ایلام، در تغییرات اجتماعی و فرهنگی تأثیر معناداری داشته و بین توسعۀ گردشگری و افزایش تغییرات فرهنگی و اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد؛ همچنین، پنج عامل افزایش روابط اجتماعی و برقراری ارتباط مناسب در میان شهروندان، شناخته شدن شهر در سطح منطقه، افزایش سرخوردگی و کاهش اعتماد به نفس ساکنان، تغییر الگوی صمیمیت بین ساکنان شهر و ازدحام و شلوغی به‌ عنوان اثرات اجتماعی- فرهنگی در شهر ایلام شناسایی شد.


بررسی و تحلیل شورش مردم ایلام در سال 1308 ه‍.ش.
مرتضی اکبری

حوادث، رویدادها، جریان‌های سیاسی و نظامی زیادی در تاریخ ایلام وجود داشته است که نیاز به پژوهش مستقل دارند. یکی از این حوادث، شورش مردم ایلام در سال 1308 ه‍.ش. علیه دولت مرکزی است که تاکنون به صورت پراکنده در کتاب‌ها و اقوال شفاهی به آن پرداخته شده؛ اما هنوز پژوهشی مدون، مستقل و نظام‌مند در این زمینه انجام نگرفته است؛ از این رو، این حادثۀ تاریخی به یک بررسی و تجزیه و تحلیل خاص نیاز داشت تا آن را از ابعاد گوناگون بررسی کند و به تبیین دلایل، چگونگی و نتایج این رویداد بپردازد. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفت و با استفاده از کتاب‌ها، تاریخ شفاهی، سایت‌های معتبر اینترنتی و مقالات موجود، درصدد پاسخ به این پرسش‌ها برآمد که 1. شورش مردم ایلام چه دلایلی داشته است؟ و 2. علل شکست زودهنگام این شورش چه بوده است؟ نتایج این پژوهش نشان داد که عدم اطلاع مردم از اقتدار دولت مرکزی، تبعیت مردم این منطقه از شورش ایلات استان‌های همسایه، تحریک مردم توسط بازماندگان غلامرضاخان والی، افزایش مالیات‌گیری و چگونگی وصول آن و … از جمله دلایل شورش بوده و ورود نیروهای کمکی نظامی دولتی برای سرکوب شورشیان، سرد شدن هوا، عدم همراهی برخی از ایلات با شورشیان و مقاومت نیروهای محاصره‌شده در قلعۀ والی را می‌توان از دلایل شکست شورش برشمرد.



بهینه سازی مصرف انرژی در معماری بومی؛ مورد پژوهی: قلعه والی ایلام
شمس الله فتاحی / سمانه روستایی

محیط مصنوع و انسان ساخت، اثرات منفی و مثبتی بر کره زمین میگذارد. یکی از مصنوع های در جنبهای، ساخت و ساز بناهایی برای زندگی مردم است که توسط معماران انجام گرفته و همزمان آثار منفی و مثبتی را با خود دارد؛ برای مثال ماوا گرفتن آدمی در آن از اثرات مثبت و دخالت و تغییر در سیستم کره خاکی از اثرات منفی به شمارمیرود. هیچکدام را نمیتوان صرف نظر کرد، چاره در آن است که برهمکنشهای نامطلوب را کم و نتایج مثبت را افزایش داد. صرفه جویى در مصرف انرژى مبحث جدیدى در سطح جهانى نیست . اما در ایران به خصوص در بخش ساختمان اهمیت موضوع به تازگى روشن شده و اقداماتى اولیه در این راستا آغاز شده است. قلعه والی یکی از بناهای مهم فرهنگی – تاریخی استان است که به دوران قاجاریه می رسد و در شمار آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. وجود نرده های مشبک آجری به رنگ فیروزه ای، تراس های سرپوشیده ضلع جنوبی همراه با پنجره های مشبک با شیشه های الوان، اورسی های قلعه، ستون های دایره ای، سرستون منقش در ایوان، قوس های کمانی و تزیینی و کاربندی بالای آن با کاشی های رنگی، درختان بلند و کهنسال کاج و حوض مستطیل شکل در صحن جلوی قلعه از بارزترین ویژگی های معماری این اثر منحصر به فرد می باشد. هدف از این پژوهش بررسی معماری قلعه والی و تاثیر آن بر مصرف انرژی در ساختمان آن می باشد. روش تحقیق تاریخی تفسیری می باشد. نتایج نشان داد که نوع مصالح استفاده شده در قلعه والی ایلام و همجواری های مناسب کاربری های مجاور قلعه نقش زیادی در مصرف انرژی در قلعه والی ایلام دارد

پرتوهای تلاش: شهرهای ایرانی معرفی و نقد
سید مهدی موسوی نیا

“در ادامه،به معرفی و توضیح شهرهای تاریخی استان‌ها می‌پردازد که در زیر به اختصار به آن‌ها اشاره می‌کنیم: استان آذربایجان شرقی: بعد از توضیح موقعیت جغرافیایی استان آذربایجان شرقی و نقش آن در تاریخ فرهنگی و سیاسی ایران،به شهرستان بستان‌آباد و قرار گرفتن آن در محل شهر تاریخی اوجان(براساس سفرنامه‌های اوایل اسلام و کتاب‌هایی‌ نظیر نزهه القلوب حمد الله مستوفی)و غار آغ‌بولاق اشاره می‌شود. استان ایلام: در این بخش با آثار ارزشمند این استان باستانی آشنا می‌شویم که عبارتند از:کاخ فلاحتی،مجموعه‌ی کاخ قلعه والی،قلعه‌ی قیران،تپه‌ی ورده‌ کبود،سنگ نوشته‌ی آشوری گل‌گل،سنگ نوشته‌ی تنگه‌ی قوچعلی، سنگ نوشته‌ی تخت خان،سنگ نوشته‌ی قلعه‌ی والی،و همچنین کوه‌ اهوران،کوه بانکول،کوه شره زول،دره‌ی ییلاقی هفتاد میشخاص،و ایجاد بازار در روستاهای همجوار به عنوان محلی‌ برای مبادله و عرضه‌ی محصول و کالا احتمالا نخستین پیش‌نمونه‌ی شهر را ایجاد کرد شهرهای ایرانی گورستان‌های کان گنبد و چنار. در پایان نیز با بنادر و مکان‌های تاریخی وگردشگری این منطقه آشنا می‌شویم که عبارتند از:بندر پدیده‌ی مهم شهرنشینی و شهرسازی در ایران و شناخت‌ و معرفی بافت‌های شهری و چگونگی دگرگونی‌های آن با توجه به تمامی جنبه‌های امر،براساس پایه‌های علمی، کاری است که مدت زیادی از آن نمی‌گذرد شهرهای ایرانی جاسک(کوه بشاگرد،رودخانه‌ی جگین)،بندر لنگه(عمارت فکری،قلعه‌ی‌ لشتان،شهر باستانی گنگ)،جزیره‌ی قشم(قلعه‌ی پرتغالی‌ها)،جزیره‌ی‌ کیش(خانه‌ی اعیانی،شهر زیرزمینی کاریز)،جزیره‌ی هرمز(قلعه‌ی‌ پرتغالی‌ها)،و جزیره‌ی میناب(پنج‌شنبه بازار). استان سیستان و بلوچستان: جایگاه ویژه‌ی این منطقه در تاریخ و اساطیر ایران بر کسی پوشیده نیست و نویسنده نیز ضمن اشاره به این مطلب،به معرفی شهرهای چابهار،زابل و زاهدان می‌پردازد و برخی مکان‌های تاریخی این استان را معرفی می‌کند که‌ عبارتند از:میل قاسم‌آباد،شهر سوخته،شهر باستانی زرنج،دهانه‌ی غلامان‌ (زابل)،قلعه‌ی سام،قلعه‌ی تیمور،کاروانسرای رباط شورگز،مسجد شاه علی‌ و زیارتگاه ملک سیاه(زاهدان).”

پژوهشی در قلعه والی
آرش لشگری

تاثیرمعاصرسازی ومرمت بناهای تاریخی برجذب توریست نمونه موردی قلعه والی ایلام
ابراهیم مرادی / خداکرم مظاهری / مهرداد ایدی / سمیه باسره

استان ايلام باوجود آثار تاريخي وفرهنگي فراوان شرايط بسيارمطلوبي را درجذب گردشگران دارا مي باشد قلعه والي ازبناهي دوران قاجار مي باشد كه درشهرستان ايلام قراردارد اين قلعه داراي معماري سنتي بوده و تزئينات آن معرف معماري دوران قاجار است هدف ازاين پژوهش معرفي قلعه والي و بررسي تاثير معاصرسازي بربناهاي تاريخي است روش تحقيق توصيفي تحليلي بوده و جمع آوري اطلاعات بصورت كتابخانه اي اينترنتي و مطالعات ميداني مي باشد دراين پژوهش بعدازمعرفي محدوده مطالعاتي و قلعه والي اقداماتي صورت گرفته درجهت معاصرسازي و رمت تشريح و با ارايه آماربازديد كنندگان درچندسال اخير تاثير اين اقدامات بربناي موردنظر بررسي شدها ست نتايج حاصل ازپژوهش گوياي اين است كه اقدامات معاصرسازي دربرنامه اي بلندمدت ميتواند باعث افزايش ميزان بازديد كنندگان و به تبع آن رونق صنعت گردشگري دراستان شود



تحلیل و بررسی معماری قلعه های دوره قاجاریه در ایران؛ نمونه مورد مطالعه قلعه والی در استان ایلام 
سید مهدی رسولی / حامد احمدی

از آنجا که میدانیم معماری ایرانی همواره از اولین و کامل ترین نوع معماری از ابتدا تا به حال بوده است و در بعضی منابع ایران را به عنوان اولین سکونتگاه بشر می‌دانند. کشور ایران به لحاظ موقعیت استراتژیکی خاورمیانه و منابع طبیعی فراوان، همواره مورد تهاجم دیگر کشورها قرار گرفته است. از این رو معماری ایرانی مملو از انواع مختلفی قلعه می‌باشد، که به چند مدل دشتی و کوهستانی، و به منظورهای حکومتی، نظامی، دفاعی، امنیتی، کاخ و سکونتی احداث شده‌اند. مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری بافت های تاریخی، حکایت از نظم دقیق و حساب شده در این عناصر می باشد. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب گذشته، نسل به نسل منتقل شده و به دوره ی قاجاریه رسیده است که این نشان دهنده هماهنگی بافت تاریخی در عناصر و تشکیلات ساخت و ساز بناها و به خصوص قلعه‌ها است. معماری دوره قاجار، هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ زیباشناسی، از غنای اصیل معماری ایرانی برخوردار بوده است. معماری قلعه والی در استان ایلام از عوامل فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و هنری عصر خود بی‌نصیب نبوده و نمود عینی این اثرگذاری، در تاروپود معماری قلعه از جمله در طراحی، پلان، تزیینات هنری و… قابل مشاهده است. به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد که با وجود برخی تأثیرگذاری معماری غرب در دوره قاجاریه، کماکان معماری این عمارت بر پایه اصول بنیادین معماری ایرانی مانند اصل درونگرایی، محرمیت و توجه به هنرهای اصیل ایرانی مانند تزیینات آجرکاری، کاشی کاری و نیز ساخت و احداث حوض خانه‌ها و ارسی‌ها و… استوار بوده است.

قلعه پوراشرف و تاسیسات جانبی
صدرالله اسد بیگی


نمادهای اسلامی در ایلام و مهران
سهراب مروتی

“(مقدسی، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ص 333) اینگونه بود که در شهرهایی مانند مشهد و قم و اماکن مقدس شیعه در عراق، مقبره ائمه (ع) و افراد خاندان آنان، مورد توجه خاص قرار گرفت و منتهای هنرمندی و توجه در ساختن و تزیین آنها به عمل آمد و در سرتاسر خاک ایران هزاران امام زاده به عنوان عمل ثواب ساخته شد، قبر عرفا و مقدسین برجسته، محل مراکز روحانی و مناطق مختلف گردید. (4) یاقوت حموی نوشته است: «ده بالا روستایی در ماسبذان در ناحیه جبال نزدیک بندینچین است و در آنجا قبر خلیفه مهدی و قتلأه او قرار دارد و عده‌ای خدام وابسته به آن هستند و مقرری دریافت می‌کنند و در سال 564 هجری المستر شد بقعه را توسعه داد و پول زیادی میان ساکنین آنجا پخش نمود. بر طبق سنگنوشته‌ای، که در زیارتگاه وجود دارد بنای آن به زمان قاجار برمی‌گردد، متن آن چنین است: «هوالله، بسم‌الله الرحمن الرحیم تاریخ ساختن گنبد مطهر و صحن امامزاده واجب التعظیم سیدحسن علیه‌الرحمه حسب الامر جناب جلابم‌آب اجل الکرم غلامرضا خان والی کل لرستان فیلی سردار اشرف 1326 ماموریت محمدغلام» کتبیه دیگری که در بقعه قرار دارد حاکی از آن است که والیان لرستان احترام فوق‌العاده‌ای برای صاحب مقبره قائل بودند. این بنا همانند دیگر بناهای نوساز استان، از یک چهارطاقی تشکیل شده است، که گنبدی دوپوش بر روی آن قرار گرفته و شبستانی با هشت گنبد کوچک‌تر، اطراف آن‌را احاطه کرده است.”


مرزبان سرزمین الام، حسینقلی خان ابوقداره (سردار اشرف) 
روح الله راجیوند

“حسینقلی خان فرزند بزرگ حیدر علی خان بود که علیه پدر خود دست به اقداماتی زد و مجبور شد از خشم پدر به نواحی بین‌النهرین پناه ببرد و در آنجا به صورت متواری زندگی کند اما مرگ حیدر علی خان و تسلط عباس خان(برادر حیدر علی خان)بر ده بالا باعث شد که به مقر حکومت پدر خود در ده بالا برگردد و عموی خویش را متهم به دستبرد در اموال پدر و تعدی به حرم او سازد اما قدرت مقابله با عموی خود را نیافت و مجددا بسوی خانقین و مندلی فراری شد در این زمان که خاندان والی بر اثر دسیسه‌های درون خانوادگی و نزاع داخلی از هم پاشیده شده بود لطفعلی خان بالاوند 1 که در منطقه هلیلان نفوذ و اقتدار بهم زده بود و با عباس خان عموی حسینقلی خان خصومت داشت از فرصت استفاده کرد و گویا لطفعلی خان که در این زمان سودای تسلط بر مناطق پشتکوه را در سر می‌پرورانده است به طرفداری از حسینقلی خان فرزند متواری حیدر علی خان پرداخت. سپاهیان عثمانی دست به حملات مکرری زدند و حسینقلی خان نیز پس از تسلط بر کل پشتکوه و ایجاد امنیت داخلی به دفاع از مرزهای غربی خطه لرستان پرداخت و با قدرت شمشیر نیروهای عشیره‌ای خود، بارها تا دروازه‌های بغداد پیش رفت و بیشتر طوایف متجاوز عرب را سرکوب کرد و تسلط خود را بر اراضی صیفی و ملخطاوی و باغشاهی استحکام بخشید و حملات متعدد سربازان عثمانی برای تصرف این مناطق به آتش کشیدن مزارع این منطقه را دفع کرد، به طوری که قسمت بایگانی اسناد وزارت امور خارجه در مناسبات با عثمانی مملو از شکایات دولت عثمانی به اولیای دولت ایران از تجاوزات اتباع حسینقلی خان ابو قداره است.”


مطالعه تطبیقی ساختارفضایی، علل شکل گیری و الگوی پراکنش قلاع قاجاریه و اوایل پهلوی دره شهر، استان ایلام
آرش لشکری / اکبر شریفی نیا

بناهای قاجاریه و اوایل پهلوی شهرستان دره شهر از استان ایلام، از جمله آثاری است که بازنمودی از تحولات سیاسی و اجتماعی این دوران را در خود منعکس می سازند. هدف از این پژوهش بررسی و مطالعه تطبیقی ساختار فضایی-کالبدی قلاع پوراشرف، میرغلام هاشمی و قلعه جهانگیرآباد، علل شکل گیری و الگوی پراکنش آن ها است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با انجام مطالعات میدانی و کتابخانه ای بر آن است، ضمن مطالعه عناصر معماری هر یک از بناهای فوق الذکر، وجه تسمیه هرکدام از این بناها را متناسب با ساختار فضایی-کالبدی آن ها مورد بازبینی مجدد قرار دهد. پرسش های اصلی پژوهش عبارت انداز: 1) علت وجودی، الگوی پراکنش این بناها در منطقه دره شهر چیست؟ 2) ساختار فضایی-کالبدی این بناها چگونه است؟ 3) بر اساس ساختار فضایی-کالبدی بناهای مورد مطالعه، آیا ذکر نام قلعه برای تمامی این آثار، قابل توجیه است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد، ساخت بناهای مورد مطالعه در شهرستان دره شهر بر حسب مقتضیات زمان، ابتدا بر اساس ضرورت نظامی و امنیتی و سپس به دلایل سیاسی و اجتماعی بوده است. این بناها در مناسب ترین نقاط جغرافیایی و در ارتباط با امور کشاورزی و امور مالیاتی تعیین مکان گردیده اند. از سویی دیگر، بر طبق مطالعات معماری و باستان شناسی به عمل آمده، به غیر از بنای قلعه پوراشرف که برحسب ضرورت نظامی و امنیتی ساخته شده است، بناهای میرغلام هاشمی و جهانگیرآباد، خانه هایی اربابی هستند که در اوایل دوره پهلوی به دلایل سیاسی و اجتماعی ساخته شده اند. از نظر استقراری، قلاع ایران نسبت به وضع طبیعی محل و مصالح موجود در آن جا به اشکال مختلفی ساخته شده اند.



کمتر




تاریخ تطبیقی




…. فردا وارد عمله شدیم … خودش به چادر من آمد … گفت چندماه پیش در سفر تهران شما را دیدم حالا شما هم آمدید بیابان‌های ما را ببینید؟ گفتم آبادی و عمارت مثل این جنگل ها نیست که خودرو باشد یا مثل حبوبات نیست که آن را بپاشند بلکه همین‌که امن و راحت و عدل و اطمینان شد مردم جمع شده خود بنا می‌کنند و کم کم یکی از دیگری بهتر می‌سازند و اسباب و اثاثیه و تجملات پیدا می‌شود تا به مرتبه کمال می‌رسد. گفت صحیح است! من که این عمارت را شروع کردم مردم این اطراف مرا دیوانه نامیدند و می‌گفتند مال تو باید پادار و منقول باشد نه ثابت، زیرا فردا اگر یکی از دولتیان به غرض خود تو را متهم کرد و یاغی نامید، تحقیق که در کار نیست، می‌بینی دچار مخمصه شدی باید بتوانی اموال و اثقال خود را به سهولت به طرف امن ببری… پس اگر تو عمارت ساختی و تو را خواستند رفتی اطمینان نیست. ارگ نرفتی برای خرج تراشی به دولت تو را یاغی به خرج داده لشکر کشی می‌کنند… بعد پسرش غلامرضا خان وارد شد خیلی شبیه به پدر بود…  



عکس های قدیمی

ایلام و تمدن دیرینه آن ایرج افشار سیستانی



نقشه

مقاله الگوهای طراحی معماری قلعه های استان ایلام در دوره قاجار با تاکید بر الگوهای رفتاری / جمال الدین سهیلی / مهناز محمودی زرندی / زینب صالحی



عکس های جدید


فضاهای خارجی



فضاهای داخلی



جزییات



موزه مردم شناسی قلعه والی