میانسرا گزیده ی کتاب: تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی / محمد یوسف کیانی میانسرا – حیاط و صحن – یکی از ویژگی‌های معماری اسلامی است. مساجد، مدارس و کاروانسراها عمدتا دارای صحن یا حیاط مرکزی هستند. میانسرا در دوره اسلامی دو نقش مهم داشت: اول اینکه نیاز مسلمانان را به وضوخانه و محل تطهیر در مساجد و مدارس و نیاز مسافران را به استراحت، بارگیری و باربندی در حیاط کاروانسرا تأمین می‌کرد. دوم اینکه با کانون قراردادن فضای داخلی، بنا را از سر و صدا و فعالیت زندگی روزمره و عادی جدا می‌کرد. شکل میانسرا عمومأ مربع و مستطیل بود، ولی گاهی از نقشه‌های چند ضلعی و مدور هم استفاده می‌شد. میانسرا راه دسترسی به شبستان و بناهای وابسته مانند راه پله‌ها و اتاقها را مشخص می‌کرد و دارای ایرانی در یک یا دو یا چهار طرف بود. فرهنگ مهرازی / علی محمد رنجبر کرمانی / ندا رفیع زاده / بیژن سرشکی بخش روباز و بی‌آسمانه میان ساختمان که به گونه‌ای دیواربست (محصور) و کرانمند شده باشد. از میانسرا در مهرازی به گونه‌های فراوان بهره گیری شده است، چون می‌تواند نشانه‌ای برای مرز دارای (حریم تملک) از زمین باشد، و اندام‌ها ساختمان را به هم پیوند داده و آنها را سامان دهد، و آرامش و آسایش و سرسبزی پدید آورد. «ساختمان‌های میانسرادار در ایران پیشینه‌ای نزدیک به 8000 سال دارد، این ساختمان‌ها و به ویژه خانه‌ها تا رسیدن به ریخت میانسرا (در میان خانه یا حیاط مرکزی) زمانی نزدیک به 6000 سال را گذرانده‌اند. نخستین روش مرزبندی بری یک سرپناه درون یک دیواربست (حصار) را می‌توان در دیواربست‌های سنگس خرسنگ‌های آذربایجان یافت که مرزهای دارایی (مالکیت) زمین را بدان گونه نشان کردهاند. در روستای باستانی تپه‌زاغه (بازمانده از 8000 سال پیش) نیز خانه‌های میانسرادار یافت شده است. ساختمان‌ها ویژه زندگی و نگهداری از چهارپایان و انبار فرآورده‌های کشاورزی و میانسرا ویژه آغل، اشپزخانه و… بوده است. میانسرا در گونه گسترده‌تر در تپه‌حصار دامغان، در تپه حسنلوی آذربایجان، شهر باستانی شوش و کوه خواجه سیستان نیز یافت شده است. گفته شده نیایشگاه چغازنبیل از نخست دارای میانسرا بوده است. در کاخ اشکانی لِبانا در میانرودان شاید برای نخستین بار میانسرایی دیده می‌شود که چهار ایوان از ساختمان در چهارپهلوی آن بدان باز می‌شوند. آن را الگوی میانسرای چهارایوانی دانسته‌اند که در روزگار اسلامی در بسیاری از ساختمان‌ها به کار گرفته شد. در مهرازی اشکانیان و ساسانیان میانسرا را در برخی کاخ‌ها می‌توان دید که اندام‌های دیگر گرداگرد آن جای دارند. از ریخت خانه‌ها پس از اسلام آگاهی چندانی نداریم. گرچه بسیاری از مسجدها و آموزشگاه‌های دینی (مدرسه علمیه) و کاروانسراها که از این سده‌ها برجای مانده‌اند، نشان از این دارند که میانسرا یکی از اندام‌های بنیادی در مهرازی ایران بوده و هست».