یزدی بندی
گزیده کتاب
تحلیل معماری مساجد ایران / رضا شاطریان
ویژگیهای سبک اصفهانی (تزئینیترین سبک معماری ایرانی)
1 ـ پلان مستطیلشکل و چندضلعی ساده.
2 ـ پلان ایوانی.
3 ـ مصالح مرغوب و بادوام.
4 ـ در تزیینات بناها از کاشی خشتی، کاشی هفت رنگ، مقرنسکاری، یزدیبندی، کاربندی یا رسمیبندی استفاده شده است.
سیر تحول معماری ایران / غلامرضا نعیما
کاشان ـ حمام سلطان میراحمد
چهار ستون در میان گرمخانه آن را سه بخش کرده است. دو قسمت طرفین، که نسبتاً کوچکتر است و هر یک حوضی در میان دارد، قاعدتاً به نشستن و استحمام اختصاص داشته و بخش میانی راه تردد و رسیدن به خزینه بوده است. درگاه خزینه حمام در میانه ضلع مقابل ورودی قرار دارد. تاقها و تویزههای گرمخانه نیز آهکبری داشته که آسیب دیده است. دستگاه ورودی حمام سردری معظم دارد، با جلوخانی که به آن تشخص مضاعف بخشیده است. سردر پشت بغلهای کاشیکاری شده و تاق یزدیبندی و تاقنماهای مقرنسکاری دارد. گچبریهای بالای درگاه و دیگر قسمتهای سردر بر ظرافت و زیبایی آن افزودهاست. هشتی حمام در پشت این سردر واقع است و سقفش رسمیبندی ساده و خوش تناسبی دارد. پس از عبور از این هشتی و گذر از دالانی با چرخشهای متوالی، میتوان به سربینه حمام راه یافت.
فرهنگ مهرازی / علی محمد رنجبر کرمانی . ندا رفیع زاده / بیژن سرشکی
گونه ای کاربندی که در آن بخشها و تویزهها کمتر شده و ریخت آن بسیار ساده میشود. گاه شاپرکها برداشته میشود و روی پاپاریکها، سنبوسهها کار میشود. کاربندی یزدی یکی از دو گونه شكنج زیر گنبد است که در آن پس از پایان گوشه سازی و واگردان زمينه چهار پهلو به هشت پهلو، زمینه هشت پهلو را به پرهون (دایره) میرسانند. گونه نخست، تاقبندی یا تاقبست و گونه دوم کاربندی یا کاربست است که همان کاربندی یزدی است. گمان میرود اینگونه کاربندی، از یزد از سده هشتم آغاز شده و به کاشان رفته است. یکی از نمونههای کهن آن در مسجد شاه ولی تفت از ۷۰۰ مهی بهجا مانده است، که در آن پاباریکها به دو نیمه شده و دو سوسنی پدید آورده اند. از نمونههای بسیار زیبای آن را زير گنبد مسجد کبود تبریز و مسجد شیخ لطف الله اسپهان میتوان دید.
مصالح شناسی سنتی / حسین زمرشیدی
هنر گچبری دوره صفویه
این دوره هنر گچبری وارد روشهای خاص شده است. به طوری که زیباترین مقرنسبندیهای گچی با عناصر گوناگون بخصوص مقرنسهای طاس و نیمطاس همراه با نقوش گل و گیاه با انواع تیغههای گچی دالبری زینت بخش کاخهای شاهی به بهترین شکل ممکن گردیده است. در این میان میتوان به پدیدههای ارزشمند مقرنس قطار و کاربندیها و یزدیبندیهای گچی بسیار شگرف کاخ هشت بهشت و سردرب بازار قیصریه در اصفهان بخصوص دالبرهای تیغه منقوش از ظروف گوناگون همچون تنگ و سبو مقرنسبندیهای طاسهدارگچی در تالارهای شاه نشین و موسیقی کاخ عالی قاپو و خط گچبری ثلث بسیار ارزشمند در صفه درویش مسجد جامع اصفهان و بسیاری دیگر یاد فراوان داشت.