سردابه ایرانشهرپدیا فرهنگِ بزرگِ سخن، «سردابه»: دالان یا فضایی که از کف حیاط به پایین در زیر ساختمان ساخته می‌شد و از آن برای سرد نگه داشتن مواد غذایی استفاده می‌کردند♦ یخچال.|| سردی و آسایش را … من … در سردابه‌های نجف و سامره دیدم <آل‌احمد>. لغت‌نامه‌ی دهخدا، «سردابه»: سرداب است که خانهٔ زیر زمین باشد و خانهٔ تابستانی بسیار سرد♦ خانه‌ای که در زیر زمین سازند و حوض آب سرد دارد و در گرمی تابستان آنجا خواب و استراحت کنند.|| سردابه دید حجره فرو رفت یک‌دو پی/ کرسی نهاده دید برآمد سه‌چار گام <خاقانی>. گزیده ی کتاب: تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی / محمد یوسف کیانی تعداد بسیاری از آرامگاهها مدفن اصلی شخصیتی مذهبی یا سیاسی هستند که زیر طبقه همکف ساخته می‌شدند. از آنجا که طبقه همکف باید محلی برای زیارت با مراسم مذهبی می‌داشت، معمولا محل تدفین را در طبقهای پایین تر از سطح زمین می ساختند. احداث سردابه بیشتر در آرامگاههای ناحیه شمال و آذربایجان مرسوم بوده است. از قرن هشتم هجری به بعد نصب ضریح چوبی در روی مزارها به صورت سمبلیک متداول شد. صندوقهای چوبی منبت کاری شده نام بسیاری از درودگران هنرمند را بر خود دارد. گزیده ی کتاب: فهرست بناهای تاریخی آذربایجان شرقی / محمد علی مخلصی گنبد سرخ قدیمی‌ترین بنای تاریخی مراغه است. ساختمان برج آجری مربع آن داری گنبدی هرمی‌شکل بوده است. در قسمت زیرین بنا سردابه محل قبر ساخته شده است. گزیده ی کتاب: معماری اسلامی / روبرت هیلن برند / باقر آیت الله زاده شیرازی برج‌های آرامگاهی که مشتمل بر سردابه‌های تدفینی دربرگیرندۀ جسد و اطاقی خالی روی آن است، به عنوان یک ترکیب معمارانه از این روشهای تدفینی تعبیر می‌شود و حتی تزیینات چادرهای صحرانشینان به طور حیرت‌آوری شباهت‌های نزدیکی با تزیینات برخی از مقابر ایرانی دارند. نمای خارجی این برج‌ها نیز شباهت معمارانه با چادرهای عالی سلطنتی توصیف شده از سوی مسافران غربی مانند کارپینی و روبروکیس دارند…
