ایرانیــــــــــــادبود

برترگزیده‌ تاریخ معماری ایرانزمین

احیا

گزیده ی کتاب:
دوازده درس مرمت / محمد حسن محب علی / اصغر محمد مرادی / آتس سا امیرکبیریان
تغییر ذات هستی است. نیازهای زندگی نیز مشمول این دگرگونی است. ما وارث بنایی تاریخی به عنوان یک سند و یک اثر هنری هستیم که مکان تاریخی و محیط طبیعی و همچنین کالبد آن از لحاظ ویژگی معماری و اجتماعی برای ما ارزشمند است. در چنین شرایطی، تعمیر و تحکیم و مرمت جامع و در نهایت بازگرداندن حیات تازه به بنا امری ضروری است، به سه دلیل:
1 – اگر در آن بنا کمتر زندگی شود، در نتیجۀ عدم مراقبت کافی در معرض خطر عوامل فرساینده قرار می‌گیرد.
2 – با استفادۀ بهینه، ضمن حفظ ارزش فرهنگی، تاریخی و هنری بنا، از آن استفادۀ اقتصادی نیز شده است.
3 – رعایت اصل حیا منوط به حفظ ویژگی معماری و سندیت تاریخی بنا از قبیل فضای خالی و پر، ارتفاع و کلیۀ روابط فضایی و تاریخی آن است.
با توجه به این واقعیت که بنای تاریخی دارای کالبدی است خالص، کالبدی که از پیش دارای یک طرح مشخص بوده و به ما انتقال یافته است، مداخلات زیاد در آن امکانپذیر نیست. عملکرد جدید را نیز باید سنجیده و هماهنگ با فضا انتخاب کرد و به این ترتیب از توانایی‌های بنا و یا بافت شهری سود برد.
در این زمینه ذکر چند نمونه تغییر کاربری پس از احیا ضروری به نظر می‌رسد: خانۀ رسولیان در یزد که کاربری دانشکدۀ معماری یافته است؛ توحید خانۀ اصفهان که به دانشکدۀ معماری پردیس تبدیل شده است؛ حمام وزیر در محلۀ جمالۀ اصفهان که کاربری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یافته است.
برای احیای یک بنای تاریخی یا یک بافت شهری با ارزش به منظور بهره برداری از آن لازم است به موارد زیر توجه کنیم: فضاهای تدارکاتی از قبیل خدمات لازم برای تضمین حیات عملکردی بنا یا بافت شهری فراهم گردد. به این منظور باید:
الف) فضاهایی در دل بنا، مجموعه و یا بافت شهری ایجاد و احداث شود. از این طریق می‌توان کمبودهای عملکردی بنا را جبران کرد. تأمین این فضاها مشروط به رعایت کامل مسائل حفاظتی، تاریخی، هنری و منوط به مطالعات پژوهشی و تحقیقی مدون است. بی‌تردید پس از مطالعه و شناسایی دقیق عملکرد کلیۀ فضاهای موجود، انتخاب فوق انجام می‌گیرد.
 ب) فضاهایی در خارج از بنا و در حواشی آن یا در خارج از بافت شهری و یا مجموعۀ با ارزش ایجاد شود. این اقدام از دو جهت قابل بررسی است: رفع نیازهای مقطعی؛ و تزریق حیات تازه به بنا، مجموعه و یا بافت شهری.

مطالب مرتبط