آهک


شناخت و استفاده از آهک و شفته آهک در ایران از سه هزار سال قبل آغاز شده است. گورهای چمباتمه‌ای که در ناحیه حسنلو کشف شده دارای سه متر عمق بوده که از شفتته آهک پر شده بوده است. تاریخ این تمدن هزاره‌های هفتم و هشتم قبل از میلاد دانسته شده است.
پختن آهک در قدیم در کوره‌هایی صورت می‌گرفته است که در آن با ساختن طاقی از سنگ آهک محفظه‌ای در زیر کوره ایجاد می‌کردند و روی این طاق را تا سر کوره پر از سنگ آهک  می‌نمودند.
از قرار معلوم کاربرد ملات آهک در ایران از زمان ساسانیان آغاز گشته است. در ساختمان‌های اولیه این سلسله مربوط به زمان اردشیر ساسانی (24 – 224 میلادی) آهک خالی به عنوان ملات مصرف می‌شد. از زمان شاپور اول تغییراتی در تکنیک و در سبک ساختمانی پدید آمد و از آن به بعد ملات ماسه و آهک کاربرد فراوانی یافت. برخی را نظر بر آن است که این تغییر با شکست والرین رومی به دست شاپور اول اصل گشت. پس از پیروزی شاپور اسیران رومی که به ایران آورده شده بودند تکنیک رومی و مصالح رومی را که ماسه آهک جزء آن بود در ساختن ساختمان‌هایی مثل شهر شاپور (بیشاپور) در جنوب فارس به کار بردند.
آهک آبی
ایرانیان باستان با (گل آهک، مارن) که شامل آهک و خاک رس بوده ملاتی تهیه می‌کرده‌اند که آهک آبی نام داشته است این ملات در ساختمان‌های بندری و دریایی مصرف می‌شده است. آهک آبی در کناره‌های شمالی خلیج فارس به نام ساروج مصرف می‌شده است. آهک آبی در ساختمان‌های قدیمی بوشهر و بندر لنگه به کار رفته است و آثاری از آن ساختمان‌ها هنوز هم برجا است.
ملات ساروج
ملات ساروج در ایران باستان کاربرد فراوان داشته و احتمالاً در همین سرزمین نیز کاربرد آن آغاز گشته است. این ملات کند گیر از اختلاط آهک شکفته، خاکستر، ماسه و پشم و آب تهیه می‌شده است. ساروج به علت قابلیت آب بندی از در آب انبارها برای اندود دیواره مخزن و هرگونه آب بندی دیگر به کار می‌رفته است.

مطالب مرتبط