خانه بروجردی‌ها

این خانه در خیابان علوی، خیابان قلعه جلالی قرار دارد. قدمت خانه بروجردی‌ها به طوری که در کتیبه چهار طرف تالار آن به سال
1292 هجری.ق باز می‌گردد. این خانه را حاج سید جعفر نطنزی که از بروجرد مال التجاره وارد می‌کرده ساخته است. بنابر اظهارات موثق ساخت این مجموعه در حدود 18 سال یعنی تا 1310 هجری.ش به درازا کشیده، معمار این بنای زیبا علی مریم کاشانی و در آن بیش از 150 بنا و هنرمند گچ‌کار و دیگر هنرمندان به کار گرفته شده‌اند. بنای مذکور در اصل به صورت اندرونی و بیرونی بوده و این قسمت از سال 1353 هجری.ش به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمده و در فهرست آثار تاریخی کشور ثبت شده است. بخش اندرونی در شمال شرقی و شرق بنا واقع است.
در بخش بیرونی بنا حیاطی کشیده دارد که در دو سر آن دو مجموعه فضایی مهم قرار گرفته‌اند و نمای این دو بخش نسبت به دو جبهه دیگر ارتفاع بیشتری دارد. جبهه جنوبی حیاط مهم‌ترین بخش خانه و مشتمل بر یک تالار بزرگ پرعظمت و مرتفع به شکل هشت و نیم هشت با اتاق‌ها و فضاهایی است که در دو طبقه و دور تالار قرار گرفته‌اند.
در جلوی تالار فضایی وجود دارد که رابط بین تالار و ایوان بزرگ مشرف به حیاط است. در دو سوی این قسمت رابط، دو فضای سرپوشیده وسیع دیگر قرار دارند که خود واسط اصلی این بخش از خانه دارای تزئینات مفصلی هستند، به خصوص تالار اصلی که سقفی گنبدی و یزدی‌بندی شده دارد و نورگیرهایی در لابلای واحدهای آن تعبیه شده که سقف را به صورت دُرُمتلالئی در آورده‌اند. حجم بیرونی این نورگیرها به همراه نورگیر اصلی وسط شکل ویژه‌ای به گنبد بخشیده‌اند. دیوارهای شاه‌نشین تالار نقاشی‌هایی از پادشاهان قاجار برخوردارند که تأثیر سبک اروپایی در آنها کاملاً مشهود است کلیه جداره‌های تالار نیز دارای تزئینات گچ‌بری رنگی می‌باشند. ایوان جلوی این بخش یا نمائی شاخص و بلند در جلوی حجم پرهیبت سقف تالار خود نمایی می‌نماید. مجموعه این عناصر باد و بادگیر در دو سوی این جبهه اهمیت این بخش خانه را به مخاطب تازه وارد گوشزد می‌نماید و حوض طویل و کشیده میان حیاط و باغچه‌های دو سوی آن نیز به شکوه این منظره می‌افزایند، سرداب بزرگ خانه در زیر این بخش واقع شده و ورودی آن بر محور حیاط و در زیر ایوان اصلی واقع است. مجموعه واقع در جبهه شمالی دارای یک تالار پنج دری با شاه‌نشین است که یک مهتابی در جلوی خود دارد و بادگیری هم در پشت آن دیده می‌شود. فضای داخلی تالار دارای تزئینات گچ‌بری است. دو اتاق سه دری کوچک در دو سوی مهتابی قرار دارند که در مقایسه با تالار و فضاهای طرفین آن از ارتفاع کمتری برخوردارند و ترکیب حجمی خاصی را به وجود آورده‌اند.
در جبهه شرقی سه اتاق و فضاهای خدماتی قرار دارند و در جبهه مقابل تنها طاق نماهایی قرینه با نمای روبه‌رو دیده می‌شوند که یک ایوان ستون‌دار کم عمق در میانه آن‌ها قرار گرفته است. ورودی خانه شامل یک سردر و جلوخان با تزئینات گچ‌بری، چند فضای متوالی مختلف‌الشکل و دالانی است که به حیاط منتهی می‌شود. این ترکیب جالب وارد شونده را طی سلسله مراتبی و به گونه‌ای خاص به درون هدایت می‌کند.

گزیده‌ی کتاب:

تمدن هخامنشی / علی سامی / جلد اول

کاسی‌ها یا کاشوها اقوامی آریایی بودند که در نیمۀ دوم هزارۀ سوم ق.م در نواحی زاگرس بین قسمت مرکزی رشته‌جبال لرستان تا اطراف همدان در شمال شرقی اکد می‌زیستند.
در نیمۀ اول هزارۀ دوم ق.م بر اثر هجوم آریاها با آن نژاد مخلوط شدند.

ماخذ پلان‌ها: کتاب گنجنامه، جلد اول، خانه‌های کاشان

omidjavidani

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ