خانه طباطبایی‌ها

مکان

فاصله

ویکی پدیا

ایرانشهرپدیا

اطلس تاریخی ایران

تارنمای وابسته:

انجمن مفاخر معماری

کتاب‌های وابسته:

گنجنامه / خانه های کاشان

تاریخ کاشان

تاریخ اجتماعی کاشان

معمار

استاد علی مریم

گزیده‌ی کتاب:

تمدن هخامنشی / علی سامی / جلد اول

کاسی‌ها یا کاشوها اقوامی آریایی بودند که در نیمۀ دوم هزارۀ سوم ق.م در نواحی زاگرس بین قسمت مرکزی رشته‌جبال لرستان تا اطراف همدان در شمال شرقی اکد می‌زیستند.
در نیمۀ اول هزارۀ دوم ق.م بر اثر هجوم آریاها با آن نژاد مخلوط شدند.

گزیده‌ی کتاب:

سیر تحول معماری ایران / غلامحسین نعیما

بر اساس کتیبه موجود در شاه‌نشین خانه، تاریخ ساخت بنا به سال 1298 هجری.ق باز می‌گردد. معمار بنا علی مریم کاشانی است. این خانه دارای دو بخش مجزا و در اصل دو خانه مستقل است که به طرز ظریفی به هم مرتبط شده‌اند.
بخش بزرگ‌تر دارای حیاط مربه مستطیلی است که در چها گوشه خود پخی‌های کوچکی دارد (حیاط بیرونی).
جبهه جنوبی حیاط در میانه خود دارای ایوان ستون‌داری می‌باشد که از لبه حیاط اندکی عقب‌تر نشسته و حوض مستطیلی شکلی در مقابل آن قرار دارد.
مهم‌ترین مجموعه فضایی خانه در جبهه جنوبی واقع شده است، ارتفاع این جبهه از سایر قسمت‌های بنا بیشتر است و قوسی نیم‌دایره بر فراز ایوان میانه خود دارد که بالاترین نقطه در خط آسمان کلی بنا را تشکیل می‌دهد.
ستون‌های پرتزئین و جزئیات زیباتری گچ‌بری رنگی در دیواره‌ها و سقف ایوان بر اهمیت آن می‌افزایند. در پشت ایوان، تالاری با شاه‌نشین قرار گرفته که از دو سو یا حیاط‌های کوچکی ارتباط دارد و بدین ترتیب پنجره‌های تالار از سه جانب به سوی فضاهای بازگشوده می‌شوند. سقف تالار و شاه‌نشین آن دارای تزئینات یزدی‌بندی زیبایی است.
حیاط‌های کوچک دو سوی تالار که به شکل هشت و نیم هشت می‌باشند با بناهای دو طبقه محصور شده‌اند و حوض به شکل هشت ضلعی در میانه خود دارند. قسمت فوقانی جداره‌های این حیاط‌ها پوشیده از تزئینات یزدی‌بندی است. در جبهه مقابل به تالار هر یک از این حیا‌ها، ایوانچه‌های ستون‌دار پرتزئینی ساخته شده‌اند و در جبهه‌های شمالی و جنوبی، اتاق‌های سه دری در دو طبقه قرار دارند. بدین ترتیب سه دری‌های واقع در دو سوی ایوان بزرگ جبهه جنوبی بنا از دو سو به فضای باز پنجره دارند.
در جبهه شمالی حیاط، مهتابی نسبتاً وسیعی در میانه نما واقع شده و فضای باز حیاط را گسترده‌تر کرده است.
در دو سوی نمای این جبهه نیز دو ایوانچه ستون‌دار قرار گرفته‌اند، مهتابی از پشت به تالار خانه دیگر مربوط است و در طرفین خود و هشتی ورودی دارد که از یکی از آنها می‌توان به حیاط خانه دیگر وارد شد. بدین ترتیب می‌توان مهتابی را مفصل ارتباطی دو خانه به شمار آورد.
در جبهه شرقی نیز مجموعه‌ای متشکل از یک تالار و چهار اتاق سه دری وجود دارد که همه در امتداد یکدیگر قرار گرفته و به هم مربوط‌‌اند.
تالار میانه این جبهه صلیبی شکل است و دو ایوانچه ستون‌دار در مقابل سه دری پای طرفین آن واقع شده‌اند. نمای این جبهه از حیاط دارای نظام یک در میان از قوس‌های کوچک و بزرگ است.
در جبهه غربی بنا تنها دو ایوانچه ستون‎‌دار در میانه دیوار ساخته شده که به نوعی نمای جبهه مقابل را تکرار می‌نماید. به طور کلی اصل تقارن در نماهای متقابل در جزء جزء این بنا دیده می‌شود. سطح نماهای داخلی حیاط اصلی خانه را با گچ‌بری‌های بسیار ظریف آراسته‌اند.

ماخذ پلان‌ها: کتاب گنجنامه، جلد اول، خانه‌های کاشان

شناخت و تحليل شش خانه ايرانی در اقليم های متفاوت گلشنی يزد، رسوليان يزد، امام جمعه تهران،
بروجردی های کاشان، طباطبايی کاشان، حيدرزاده تبريز

خانه طباطبایی‌ها

ماخذ پلان‌ها: کتاب گنجنامه، جلد اول، خانه‌های کاشان

مطالب مرتبط

آتشکده آتشکوه

آتشکده اصفهان

آتشکده نطنز