راسته دانستنی ها اطلس تاریخی ایران بازار تیم تیمچه چهارسو چهارسوق خان خانبار دالان دکان راسته سرا سراچه فضاهای بازار قیصریه کالنبار میدان گزیده‌ی کتاب: فرهنگ مهرازی / علی محمد رنجبر کرمانی / ندا رفیع زاده / بیژن سرشکی راسته‌ها در بازار، گذرگاه بنیادی بازار هستند که در دو سوی آنها دکان‌ها و فروشگاه‌های کنار هم، در یک رده، رو به گذر باز می‌شوند. در گذشته این گذرگاه‌ها بیشتر، کانون شهر را به جاده‌های پیرامون و بیرون از شهر می‌رساندند. افزون بر آن بیشتر ساختمان‌های همگانی به همین راسته‌ها باز می‌شوند. درازای راسته‌ها گوناگون است و به گواه نوشته‌های کهن گاه به یک یا دو فرسنگ می‌رسیده است. با این همه، بخش آسمانه‌دار و پر جنب و جوش آن کمتر از این بوده است. به جز در برخی بازارهای بزرگ مانند بازار اِسپهان و تهران، پهنای راسته‌های بنیادی میان 4 تا 8 متر و راسته‌های شاخه‌ای (فرعی) کمتر از آن بوده بوده است. بیشتر راسته‌ها یک آشکوبه هستند. درون دکان‌ها نیم آشکوبی نیز ساخته می‌شود که از آن برای انبار یا کارگاه یا دفتر بهره برده می‌شود. آسمانه راسته‌ها گاه گنبدی و گاه با تاغ و تویزه پوشیده شده، در برخی شهرهای کرانه دریای مازندران آسمانه چندان پایدار ساخته نمی‌شود. بلندای آسمانه در شهرهای سردسیر (مانند تبریز و زنجان) کمتر است تا گذر گرم بماند و در شهرهای گرمسیری بیشتر است، تا خنک بماند. کف دکان‌ها از زمین بلندتر ات و درِ آنها به راسته باز می‌شود. جلوی دکان سکویی است برای درنگ و آسودن خریداران و هر کالا به گونه‌ای ویژه برای خریداران به نمایش گذارده می‌شود. درِ دکان‌ها دو لَته یا چند لَته است که به هنگام شب، بسته یا «تخته» می‌شود. امروزه کمتر چنین است و دکان‌ها چفت و بست دارند.
خانبار سپتامبر 19, 2020 توسط omidjavidani · Published سپتامبر 19, 2020 · Last modified سپتامبر 9, 2023
