قوم حاتی دانستنی ها اطلس تاریخی ایران اقوام ایران تاریخ گذشته فرهنگ ها تیره های ایرانی / جلد دوم / از آغار تا پایان عصر هخامنشی / شروین وکیلی حاتی‌ها یا خَتی‌ها مردمی باستانی و نزدیک به هوری‌ها بودند که در آناتولی و شمال آسورستان می‌زیستند و نخستین اشاره به آن‌ها را در کتیبه‌های دوران شروکین اکدی (حدود ۲۳۰۰ پ.م) می‌بینیم. نرام سین پسر شروکین در فتحنامه اش الف زده که بر پامبا شاه حاتی که با شانزده امیر دیگر متحد شده بود، پیروز شده است. حاتی‌ها تا حدود سال ۱۷۰۰ پ.م همچنان در گوشه شمال غربی ایرانزمین حضوری مستقل داشتند، تا این که با هیتی‌ها درآمیختند و در ایشان حل شدند. زبان حاتی‌ها در حدود ۱۵۰ سند هیتی ثبت شده و بر مبنای آن می‌دانیم که زبان حاتی هم مثل هوری هند و اروپایی یا سامی نبوده است. هیتی‌ها که خود آریایی بودند بخشی از عناصر هویتی حاتی‌ها و همچنین ساختار دینی هوری‌ها را وام ستانده و درونی ساخته بودند. به این ترتیب در سراسر دوران هیتی و نوهیتی هویت حاتی‌ها همچنان پایدار و برقرار بود. مورخی ترک به نام اکرم اکورقال اعتقاد دارد که شکل ظاهری این مردم هم با هم تفاوت داشته است. او به این نکته توجه کرده در نگاره‌های مصری از نبرد کادش سپاهیان هیتی با دو شکل متمایز تصویر شده‌اند. بیشترشان دماغی برجسته دارند و این نشانه آریایی‌ها در هنر مصری است، اما در کنارشان سربازان دیگری با دماغ ظریف‌تر هم دیده می‌شوند و حدس زده شده که این‌ها نشانگر حاتی‌هایی باشند که همچنان قومیتی متمایز شمرده می‌شده و بنابراین متمایز بازنموده شده‌اند. این ادعا البته جای چون و چرای بسیار دارد. چون تأکید بر خصوصیات ریختی و پیوند زدنش با قومیت در اسناد باستانی با این شدتی که در کتاب اکورقال فرض شده نمایان نیست. با این همه برخی از پژوهشگران حتی تداوم این هویت را بیش از این‌ها دانسته‌اند و حدس زده‌اند که برخی از زبان‌های قفقازی امروز از جمله زبان‌های ابخازی- آدیقی بازمانده زبان حاتی‌ها باشند. مقاله و پایان نامه قوم آرامی قوم آموری قوم اروراتویی قوم اکدی قوم ایلامی قوم اومان ماندا قوم حاتی قوم بلخی قوم سندی قوم سکای خاوری قوم سومری قوم عبرانی قوم فلسطینی قوم کیمری قوم کاسی قوم کنعانی قوم لولوبی قوم گوتی قوم مادی قوم لوویایی قوم میتانی قوم مانا قوم هیتی قوم هوری تیره آشوری تیره ارمنی تیره اسکودره ای تیره ایلامی تیره ایونی تیره بابلی تیره بلخی تیره پارتی تیره تتگوشی تیره خوارزمی تیره رخجی تیره زرنگی تیره سغدی تیره سکای آنسوی دریا تیره سکای تیزخود تیره سکای هوم خوار تیره عربی تیره فنیقی تیره کاپادوکی تیره کاریایی تیره کوشی تیره گنداری تیره لودیایی تیره لوکیایی تیره لیبیایی تیره مادی تیره مصری تیره مکه ای تیره هراتی تیره هندی
