اقوام ایرانی

قوم کیمری

دانستنی ها

اطلس تاریخی ایران

اقوام ایران

فرهنگ ها

فرهنگنامه ها

آبادیس

دهخدا

تارنماها

ایرانشهرپدیا

دانشنامه ایرانزمین

دایره المعارف بزرگ اسلامی

سامانه منابع دیجیتال

نگارستان

ویکی پدیا

کتاب ها

تیره های ایرانی / جلد دوم / از آغار تا پایان عصر هخامنشی / شروین وکیلی

در حدود سال ۱۰۰۰ پ.م در گوشه شمال غربی ایران‌زمین قومی پدید آمدند که نامشان در منابع ایرانی کیمری و در متون یونانی به صورت «کیمِریوی« (Κιμμέριοι ثبت شده است. این مردم نویسا نبودند و از زبان کیمری جز چند نام شخصی باقی نمانده است. اما از همان‌ها روشن است که ایرانی بوده‌اند و به ویژه با سکاها خویشاوندی داشته‌اند. این مردم کوچ‌گرد چندان جنگاور و برای دشمنان شان چندان خشن و ویرانگر می‌نمودند که کلمه کیمری در بیشتر زبان‌های این منطقه معنایی هم‌سان با «مهیب و ویرانگر و هیوالیی» داشته و واژه chimera که در همه زبان‌های اروپایی وجود دارد و کمابیش «هیوالی مهیب» معنی می‌دهد، باقی‌مانده همان است. نام منطقه کریمه در اوکراین هم از اسم این مردم گرفته شده است.

خاستگاه کیمری‌ها مناطق شمالی قفقاز و دشت‌های جنوب روسیه بوده و از آن‌جا به آناتولی و منطقه پونت کوچیده و از آن‌جا به سمت ایران مرکزی به حرکت درآمده‌اند. در قرون چهاردهم تا دوازدهم پ.م در منطقه شمال گرجستان فرهنگی به نام کوبان پدیدار شد که گذار از عصر برنز به عصر آهن را نشان می‌داد و از ۱۱۰۰ تا ۴۰۰ پ.م شکوفا بود و احتمال کیمری‌ها برآمده از آن بوده‌اند.

احتمالاً نخستین بنیان‌گذاران فرهنگ عصر آهن اروپا نیز شاخه‌ای از همین مردم بوده‌اند که زیر فشار حمله سکاها به سوی غرب کوچ کرده و فرهنگ چِرنوگوریوْکا را در پایین دست رود دُن (در روسیه و اوکراین امروز) پدید آوردند که در فاصله ۹۰۰ تا ۷۵۰ پ.م تداوم داشت و کورگان هایی از آن کشف شده است. این فرهنگ به نُووچِرکاسک تحول یافت که در فاصله ۷۵۰ تا ۶۵۰ پ.م بر منطقه غالب بود و بر سراسر قلمرو میان دانوب و وُلگا چیره گشت. برسازندگان این فرهنگ‌های آغازین عصر آهن در اروپا ایرانی بودند و هسته مرکزیشان از کیمری‌ها تشکیل یافته بود، هرچند بعدتر با سکاها و تا حدودی تراکی‌ها نیز درآمیختگی پیدا کردند.

داریوش بزرگ زمانی که در تعقیب سکاها به سمت دانوب لشکرکشی کرد، احتمال به جنگ نوادگان این شاخه غربی از کیمری‌ها می‌رفته است. اما بدنه جمعیت کیمری در مسیر متفاوتی گسترش پیدا کردند و به سوی ایران‌زمین کوچیدند. کیمری‌ها در ۷۱۴ پ.م به اورارتو حمله کردند و در نابودی پایتخت این دولت با آشوری‌ها دست به یکی کردند. اما چندان زورمند از آب در آمدند که کمی بعد آشور و اورارتو در برابرشان متحد شدند و حمله شان را دفع کردند. در ۷۰۵ پ.م شروکین دوم آشوری حمله شان را پس زد و در نتیجه به سمت آناتولی به حرکت درآمدند و در ۶۹۶ پ.م فریگیه را فتح کردند و ویران ساختند. در ۶۵۲ پ.م کیمری‌ها سارد پایتخت لودیه را گرفتند و تا ۶۱۹ پ.م و دوران پادشاهی آلواتس طول کشید تا لودیایی‌ها بتوانند ایشان را عقب برانند. پس از این تاریخ دیگر از کیمری‌ها نشانی در تاریخ نمی‌بینیم، اما به احتمال زیاد آنان در بخشی از قلمروی که در آناتولی فتح کرده بودند باقی می‌مانند و این منطقه باید کاپادوکیه باشد که یک قرن بعدتر در دوران هخامنشی می‌بینیم جمعیتی ایرانی تبار و جنگاور دارد. یعنی قوم ایرانی کَت پَتوکَه که کاپادوکیه نامش را از ایشان گرفته، احتمال شاخه‌ای از کیمری‌ها بوده است.

مقالات مرتبط

مقالات ویراساینس

مقالات نورمگز

مقالات پرتال جامع علوم انسانی

مقالات جهاد دانشگاهی

مقالات سیویلیکا