اقوام ایرانی

تیره مادی

دانستنی ها

اطلس تاریخی ایران

اقوام ایران

فرهنگ ها

تیره های ایرانی / جلد دوم / از آغار تا پایان عصر هخامنشی / شروین وکیلی

این سرزمینی است که هسته مرکزی دولت باستانی ماد را بر می‌ساخت و خاستگاه چند دولت مهم در تاریخ جهان باستان بود که، به ترتیبِ ظهور، لولوبی، گوتی، میتانی، کاسی و مانا نامیده می‌شدند. این دولت‌ها از میانه هزاره سوم پ.م. در این منطقه وجود داشته‌اند و در قرن هفتم پ.م. جای خود را به دولت بسیار پهناور و مقتدرِ ماد دادند که در زمان خود بزرگ‌ترین دولت زمین محسوب می‌شد. مردمش آمیخته‌ای از بومیان قفقازی، گوتی و لولوبی بودند که از نظر فرهنگی و زبانی با ایلامیان نزدیک بودند. ایشان با قبایل آریایی نوآمده‌ای درآمیختند که دولت‌های کاسی و میتانی و سکا و ماد را پدید آوردند. نام ماد در تمام فهرست‌ها آمده و احتمال با رَغَه (ری) در سیاهه وندیداد برابر است. چون داریوش در بیستون ری را یکی از شهرهای ماد دانسته است. شهرهای مهم آن عبارت بودند از: همدان، ری، بیستون (کرمانشاه) و ماداکتو. چنین می‌نماید که از اواسط دوران هخامنشی استان پهناور ماد به دو بخش تقسیم شده باشد. بخش جنوبی آن، که همدان و ری و بخش شمالی ایران مرکزی را در بر می‌گرفت، مادِ بزرگ نامیده شد و بخش شمالی آن (ماتینای) که با کوه‌های قفقاز همسایه بود به همراه بخشی از سرزمین آشور در شمال میان‌رودان در هم ادغام شد و به قول هرودوت شهربانی هجدهم را تشکیل داد. هرودوت نام برخی از اقوام ساکن در این سرزمین‌ها را هم آورده است. در ماد بزرگ پاریکانی‌ها و تیزخودها می‌زیستند و قلمرو ماد کوچک در شمال آلارودی‌ها، ساسپرسی‌ها و گروهی از ارمنی‌ها و آشوری‌ها را در خود جای می‌داد. ادغام بخشی از ماد و آشور توسط منابع یونانی دیگر هم تأیید می‌شود. مثلاً کسنوفون، که در حدود سال 400 پ.م. هنگام بازگشت از جنگ نافرجام کوروش کوچک از این منطقه عبور کرده، هر وقت در کتاب آناباسیس به جایی در آشور اشاره می‌کند نام ماد را برای اسم استان به کار می‌گیرد.

عکس از کتاب تیره های ایرانی نوشته شروین وکیلی

مقاله و پایان نامه

مطالب مرتبط